ÖLÜM KAPIYI CALINGA

Bedenlerini terk ediyor; parlak bir ışık görüyor ve sonsuza dek değişmiş olarak geri dönüyorlar. Ama ölümün eşiğinden dönenler gerçekten öteki âlemi mi görüyor? Beynin son anlarına dair yapılan yeni araştırmalar, yaşamın kıyısında görülen bu vizyonları çözebilir.

- DR. CHRISTIAN JARRETT

1990'larda lisans eğitimim sırasında nöropsikiyatr Dr. Peter Fenwick'in psi-koloji dersimizde konuk olduğu günü hiç unutmam. Uzun boylu, şık giyimli, otoriter görünümlü bu adamın ağzından nöroanatomi terimleri etkileyici bir ses tonuyla dökülüyordu.

Fenwick'in anlattığı konulardan biri de “ölüme yakın deneyimlerdi” (Bu terim, Türkçe akademik kaynaklarda “ölümden dönme yaşantısı” olarak da geçiyor). Söylediğine göre başta kendisi de şüpheciydi ama sonra ölümle burun buruna gelen birçok insanın kendini yukarıdan gördüğünü hatırlayabildiğine dair güçlü kanıtlarla karşılaşmıştı. Daha da ilginci, bazıları hastanenin başka yerlerindeki olaylara tanıklık ettiklerini iddia ediyordu. Fiziksel bedenlerinden ayrılmadıkları sürece görmeleri imkânsız şeylerdi bunlar. Fenwick'in sakin ve bilgece anlatımı tüylerimi diken diken etmişti.

O zamandan bu yana birçok araştırma, ölüme yakın deneyimleri (ÖYD) inceledi. Ölümle burun buruna gelip kurtulanların yaşadığı bu deneyimler bedenden ayrılma, ruhani aydınlanma ve yoğun duygular içeriyor. Aslında bu deneyimler sandığınızdan daha yaygın olabilir: Güncel bir anket çalışması, yoğun bakım hastalarının %15'inin ÖYD yaşadığını ortaya koyuyor.

Ancak ÖYD'ler yeni bir olgu değil. Akademisyen Dr. Gregory Shushan, tarih boyunca farklı kültürlerde yaşanmış ÖYD'leri derlemiş; MÖ 7. yüzyıl Çin'inden 19. yüzyıl Gana'sına kadar birçok örnek bulmuş. Hieronymus Bosch'un 16. yüzyıla ait “Kutsanmışın Göğe Yükselişi” tablosu da genellikle bir ÖYD tasviri olarak kabul ediliyor.

Bu kavram ilk kez 19. yüzyılda, İsviçreli jeolog Prof. Albert von St Gallen Heim'ın derlediği ölümden dönen dağcı hikâyeleriyle dikkat çekti. ABD'li psikolog Dr. Raymond Moody ise 1975'te yayımladığı