ETRAF BiRAZ KARISIK

İstifleme bozukluğu, düşündüğümüzden çok daha yaygın; öte yandan bu davranışın arkasındaki nörobilim netleşmeye başlıyor.

- DR. LIAM DREW

Zoom üzerinden Lynn ile konuşurken gözle-rim arkasındaki raflara takılıyor. Üstteki iki rafta birkaç vazo ve seramik var. En alttakinde ise küçük ve düzenli iki kitap yığını duruyor. Her şey tertipli, görüntü dağınıklıktan uzak. 66 yaşındaki Lynn, yaklaşık 12 yıl önce istifleme davranışıyla yüzleşmek zorunda kalmış: Dul babası onun yanına taşınmak istemiş ama evindeki eşya kalabalığı yüzünden babasına yer yokmuş. "Her yerde torbalar vardı. Şu anki gibi yemek masasına oturamazdım" diyor Lynn.

Babası, istifleme bozukluğundan haberi olmayan çoğu insan gibi, etrafı temizlemeye başlayarak Lynn'e yardım edebileceğini düşünmüş. Ama bu hiç işe yaramamış. Lynn bir akşam eve geldiğinde babasının bir yığın evrakı çöpe attığını fark etmiş. Ertesi sabah telaşla çöp konteynerlerini boşaltıp atılmasını istemediği belgeleri arıyormuş.

Kız kardeşiyse daha anlayışlıymış. "Asla 'Şunu at. Bunu at. Niye bunu saklıyorsun?' demezdi" diyor Lynn. "Sadece çöp torbasını tutardı, ben de neyi atıp atmayacağımı tartışırdım." Eğer Lynn o gün havasında değilse kız kardeşiyle oturup çay içer; başka bir gün yeniden temizlik yapmayı denermiş.

BİLİNİYOR AMA GÖZ ARDI EDİLİYOR

Lynn, istifleme bozukluğu kriterlerini karşılayan venüfusun tahminen %2,5'ini oluşturan kişilerden biri. Bu on yılı aşkın süredir resmen tanınan bir sağlık sorunu ama uzmanlar araştırma ve sağlık alanında bu bozukluğun hâlâ ihmal edildiğini söylüyor. "Bunu gerçekten inceleyen çok az insan var" diyor İngiltere'deki Northumbria Üniversitesinden Psikolog Prof. Nick Neave.

Üstelik Neave ve diğer uzmanlar, bu bozukluğun verilerin gösterdiğinden daha yaygın olduğunu ve her geçen gün daha da arttığını düşünüyor. Ona göre, İngiltere'deki az sayıda istifleme destek kuruluşunun liderleri her geçen gün daha çok yardım talebi alıyor. "Günde ortalama altı telefon alıyoruz: 'Yardım edin, annemin evini fareler basmış!', 'Yardım edin, ev sahibim beni kovacak!"" diye örnek veriyor.