ÖTEKI INSANLAR

Homo sapiens'in dünyaya yayılış hikâyesinde, sandığımızdan daha fazla sahnede daha fazla karakter rol alıyor.

- DR. REBECCA WRAGG SYKES

Eskiden her şey çok basit görü-nüyordu.

Homo sapiens'in, yani günümüz insanlarının Afrika'dan çıkıp Avrupa ve Asya'ya yayılması derli toplu ve kolay anlaşılır bir hikâyeydi.

Her şey yaklaşık 50 bin yıl önce, bilişsel yetenekleri ve yaratıcılıkları giderek gelişen atalarımızın beyninde çakan bir kıvılcımla başladı. Bu kıvılcım, onları doğdukları Afrika kıtasından çıkıp başka diyarlara yolculuğa itti. Yaklaşık 40 bin yıl önce Avrasya'ya ulaştıklarında, orada farklı bir türle, bugün "Neandertal" dediğimiz insanlarla karşılaştılar.

Kısa süre sonra Neandertaller ortadan kayboldu ve Homo sapiens yani bizler, onların yerini aldık. Artık gezegenin rakipsiz hükümdarlarıydık.

Bu "Afrika'dan çıkış" hikâyesi sayesinde kendimizi başarılı sömürgeciler, en iyi evrim geçirenler ve dünyanın efendileri olarak gördük. Fakat son on yıllarda arkeolojide yaşanan gelişmeler, gerçek hikâyenin pek de böyle olmadığını gösteriyor.

Fosil ve DNA bulgularına göre türümüzün Afrika'da ortaya çıkıp oradan yayıldığı gerçeği değişmedi. Öte yandan geri kalan neredeyse her şey değişiyor.

Artık insan evriminin öyküsü çok daha karmaşık ama aynı zamanda çok daha ilgi çekici görünüyor. Dünya bir zamanlar sandığımızdan çok daha kalabalık ve farklı insan türleriyle doluydu. Bizim atalarımız da düşündüğümüzden daha erken ve daha geniş coğrafyalara yayılmıştı. Görünüşe bakılırsa Homo sapiens, kaderinde zafer yazılı bir fatih olmaktan çok şans eseri hayatta kalmış bir türdü.

TANIMADIĞIMIZ AKRABALAR

Tüm bunları anlamlandırmak için biraz geriye gitmek gerekiyor. 20. yüzyılın ortalarına dek yapılan olağanüstü keşifler ve bilimsel araştırmalar, insanın doğadaki yerini baştan tanımladı.

Bir zamanlar hayvanlardan tamamen ayrı olduğumuz düşünülürken aslında adeta uzun bir evrimsel sürecin sonucu olduğumuz ortaya çıktı.