કરુણ કથની પાડાના વાંકે દંડાતા પખાલીઓની...

કરે કોઈ ને ભરે કોઈ જેવો ઘાટઃ આશા-નિરાશા વચ્ચે ઝૂલતા પશ્ચિમ બંગાળના શિક્ષકોથી લઈને પાઈપૈસો બચાવીને મકાન ખરીદનારા... હંમેશાં નિર્દોષ જ શા માટે અંટાઈ જતા હોય છે? શા માટે અશ્વો નાસી ગયા બાદ જ તબેલાને તાળાં મારવામાં આવે છે? શા માટે આગલા અનુભવોમાંથી આપણે કંઈ બોધપાઠ લેતા નથી?

- કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ)

થોડાં વર્ષ પહેલાંની વાત. અમેરિકામાં ડો ઈવાન્સ નામના વેપાર સાહિસકે જ્યુસેરો નામનું વાઈ-ફાઈથી ચાલતું એક જ્યુસર બજારમાં મૂક્યું. પોતાને ઍપલવાળા સ્ટિવ જૉબ્સ સાથે સરખાવનારા ઈવાન્સે જ્યુસેરોની કિંમત રાખી ૪૦૦ ડૉલર (આજના ભાવ મુજબ આશરે પાંત્રીસ હજાર રૂપિયા). આ જ્યુસરની ખાસિયત એ હતી કે માત્ર એક બટન દબાવતાં ફળનો ૨સ ગ્લાસમાં આવી જાય. વાઈ-ફાઈ, એનેબલ્ડ અને ક્વિક જ્યૂસ જેવા શબ્દો ચતુરાઈપૂર્વક જાહેરખબરમાં વાપરવાને લીધે જ્યુસેરો ધડાધડ વેચાવા લાગ્યાં. આશરે છસ્સો કરોડ રૂપિયા ઘરભેગા કરી જ્યુસેરો કંપની કેલિફોર્નિયાના વિશ્વવિખ્યાત વિસ્તાર સિલિકોન વૅલીનું પ્રિય પાત્ર બની ગઈ. છાપાં-મૅગેઝિનમાં ઈવાન્સ અને એનાં જ્યુસેરોની યશગાથા વિશે, એ સ્ટાર્ટ-અપ કંપની વિશે પાનાં ને પાનાં ભરીને લેખો છપાયા.

અચાનક એક દિવસ કોઈએ કહ્યું કે દેવીઓ અને સજ્જનો, જ્યુસેરો જેટલા સમયમાં જેટલો જ્યૂસ કાઢી આપે છે એટલા જ સમયમાં એટલો જ જ્યૂસ આપણે આપણા બે હાથથી કોઈ પણ મશીન કે વાઈ-ફાઈ વગર કાઢી શકીએ... પબ્લિક ભડકીઃ માળોહાળો ઈવાન્સ, વગર વાઈ-ફાઈએ આપણા ૪૦૦ ડૉલર નિચોવી ગયો... રાતોરાત કંપનીને તાળાં લાગી ગયાં!

તે વખતે એવી ચર્ચા ચાલી કે કંપનીએ ગતકડાં કર્યાં તે વખતે કેમ કોઈનું ધ્યાન ન ગયું? સરકાર, સત્તાવાળા શું ઊંઘતાં’તાં? પ્રોડક્ટ બજારમાં આવી ત્યારે કોઈએ કેમ કસોટી કરી નહીં? ત્યારે જ આ સત્ય સામે કેમ ન આવ્યું?

હવે આ જુઓઃ થોડા સમયથી ભારતમાં વસી ગયેલા ગેરકાયદે બાંગ્લાદેશી ઘૂસણખોરો વિશે ઊહાપોહ ચાલે છે. આવા ઘૂસણખોરોને શોધી શોધીને રવાના કરવામાં આવી રહ્યા છે. આવા અમુક ઝડપાયેલા ઘૂસણખોરોએ પોલીસને બાતમી આપી કે એજન્ટો અમને આશરે વીસ હજાર રૂપિયા લઈને આધાર કાર્ડ બનાવી આપે છે અને આવા ફેંક ડોક્યુમેન્ટ્સ લઈને છેક ૨૦૦૨થી અમે અહીં રહીએ છીએ. ગયા જ અઠવાડિયે આવા ઈલ્લિગલ બાંગ્લાદેશીઓએ કહ્યું કે દસ હજારથી વીસ હજાર રૂપિયામાં પાન કાર્ડ, આધાર કાર્ડ, ડ્રાઈવિંગ લાઈસન્સ બનાવી આપનારા એજન્ટો છે. પૈસા આપો તો આ લોકો બધું જ કરી આપે છે.