ખેલે મસાને મેં હોરી દિગંબર, ખેલે મસાને મેં હોરી...

દુનિયાની સૌથી પ્રાચીન કાશી નગરીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર ખેલાતી પ્રસિદ્ધ મસાણ હોળીમાં આ વર્ષે શું બન્યું? ભડભડતી ચિતાની વચ્ચે દેવાધિદેવ મહાદેવના ભક્તો રાખથી હોળી રમે છે એની પાછળનાં કારણ બડાં રસપ્રદ છે.

- કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ)

ધડામ્ ધડામ્ ધડામ્... પાંચસોથી વધુ ડમરુનો નિનાદ, દિલડોલ ડીજે મ્યુઝિક, મહાકુંભથી પરત આવેલા તલવાર-ત્રિશૂલ-કટાર ધારણ કરીને મહાલતા નાગા સાધુ, નરમૂંડીની માળા ધારણ કરી શિવધૂનમાં મસ્ત અઘોરીઓ... દશ્ય બડું અનેરું હતુંઃ કાશી નગરીમાં બાબા વિશ્વનાથના દરબારથી મણિકર્ણિકા ઘાટ સુધી જતી ગલી સાધુસંતો, ડમરુટોળી તથા સેલ્ફીટોળીથી જામ હતી. રીલબાજો અને સેલ્ફીબાજો ઉપરાંત ઘાટ પર દસથી વધુ ડ્રોન કૅમેરા આ અદ્ભુત નજારો શૂટ કરી રહ્યા હતા. અને ખાખી ગણવેશધારી પોલીસ ફોર્સ તથા આરપીએફના જવાનો ખડેપગે રહી ગલીઓ તથા ઘાટ પરની ભીડને કાબૂમાં રાખી રહ્યાં હતાં.

આમલકી એકાદશીના બીજા દિવસે કાશીના પ્રખ્યાત મણિકર્ણિકા ઘાટ પર આવી અલૌકિક સૃષ્ટિ રચાઈ, જ્યારે બાબા મસાનનાથની સાથે ચિતાભસ્મની હોળી રમવામાં આવી. બાબા મસાનનાથની વિધિવત્ પૂજા કરી, ભસ્મને શરીર પર ચોળી, મા ગંગાના આશીર્વાદ લઈ, માતા મશાન કાલી અને ભગવાન હિર પર ચિતાભસ્મ તથા ગુલાલ ચડાવીને સવારે ૧૧ વાગ્યાની આસપાસ મસાન હોળીનો આરંભ કરવામાં આવ્યો. બપોરે સાડા બાર વાગ્યાની આસપાસ મધ્યાહ્ન આરતી તથા ભોગ ધરાવ્યા બાદ ૯૦ મિનિટ રમાયેલી હોળીની સમાપ્તિની જાહેરાત કરી.

મથુરામાં અબીલ-ગુલાલ, ફુલ, લડુ, લઠ્ઠમાર હોળી તો બરસાનાનો રંગોત્સવ, વગેરે વિવિધ પરંપરાગત ધુળેટી ભારત જ નહીં, દુનિયાભરમાં મશહૂર છે. છેલ્લાં થોડાં વર્ષથી આમાં વારાણસી અથવા બનારસ અથવા કાશીની રહસ્યમય, પરંતુ પૌરાણિક મસાણ હોળી પ્રખ્યાત થઈ રહી છે. રંગભરી (અથવા આમલકી) અગિયારસના આગલા દિવસે અહીં ચિતાની રાખથી હોળી રમવામાં આવે છે.

બાબા વિશ્વનાથની નારી કાશીમાં રાખ અથવા ભસ્મથી રમાતી વિચિત્ર હોળીની શરૂઆત ભાવાન શિવજીથી થઈ હોવાનું માનવામાં આવે છે. એક માન્યતા એવી છે કે મૃત્યુના દેવતા યમરાજને પરાજિત કર્યા બાદ શિવજી મસાણમાં હોળી રમ્યા હતા.