કલાઈમેટ ચેન્જ ચૂંટણીનો મુદ્દો બને છે!

પૃથ્વીનો ગોળો ધગધગી રહ્યો છે. વાતાવરણ દિવસે દિવસે બગડી રહ્યું છે. જાગ્રત નાગરિક તરીકે હમણાં લોકસભા ચૂંટણી વખતે ભારતીયોએ આ મુદ્દો રાજકારણીઓ સામે મૂકવાની જરૂર હતી. આપણે તો એ કામ ન કર્યું, પરંતુ અમેરિકામાં ટ્રમ્પ-હેરિસ વચ્ચેના જંગમાં ગ્લોબલ વૉર્મિંગ મામલો ઊખળશે ખરો.

- કૌશિક મહેતા

ડિયર નૅચર,

રાહત ઈન્દોરીનો એક શેર છેઃ

શહર ક્યા દેખે કી, હર મંજર મેં જાલે પડ ગયે હૈ,

ઐસી ગરમી હૈ કી, પીલે ફૂલ કાલે પડ ગયે હૈ.

આ અનુભવ માત્ર શાયરનો નથી, પણ આપણા બધાનો છે. શાયરે એનું બયાન બહુ મજાનું કર્યું છે. આપણે કેમ કરતા નથી? સવાલ આવો થવો જોઈએ.

૨૦૨૪નું વર્ષ દેશ અને દુનિયામાં ચૂંટણીનું છે. ૭૦થી વધુ દેશોમાં આ વર્ષ દરમિયાન કાં તો ચૂંટણી થઈ ગઈ અથવા તો હવે થવાની છે. મતાધિકાર ધરાવતી વિશ્વની ૮૭ ટકા વસતિએ કાં તો મતદાન કર્યું છે અથવા તો કરવાનું છે. ભારતમાં લોકસભાની ચૂંટણી કેટલી લાંબી ચાલી! કાળઝાળ ગરમી વચ્ચે મતદાન થયું, પણ ક્યાંયથી એવો અવાજ ઊઠ્યો કે આ ક્લાઈમેટ ચેન્જ કે પછી જળવાયુ પરિવર્તન એ ચૂંટણીનો મુદ્દો કેમ નથી? કોઈ પાર્ટીએ એના ચૂંટણીઢંઢેરામાં આ મુદ્દો કેમ સમાવિષ્ટ ના કર્યો? અને છતાં આપણને એમાં કાંઈ વાંધાજનક લાગતું નથી. એનો અર્થ એ પણ થઈ શકે કે આપણને ક્લાઈમેટ ચેન્જથી થતાં નુકસાનની પડી નથી. આપણે જ્ઞાતિ-જાતિ, ધર્મ કે પછી મફતની રેવડીનાં પ્રલોભનોમાં આવી જઈએ છીએ.

તો શું આખી દુનિયામાં આવું જ છે? ક્યાંય કોઈ આ મુદ્દે અવાજ નથી ઉઠાવતું? ના, ભારત જેવું બધે નથી. સૌથી મોટા લોકશાહી ગણાતા દેશમાં ભલે જળવાયુ પરિવર્તન સામે કોઈ મતદાતા અવાજ ન ઉઠાવતો હોય, પણ યુરોપ અને અમેરિકાના મતદારો આ બાબતમાં જાગ્રત છે. અમેરિકાની ચૂંટણી થવાની છે એમાં તો એવું બની શકે કે જળવાયુ પરિવર્તન એ બહુ મોટો મુદ્દો બની શકે. આ મુદ્દે ત્યાં બન્ને મુખ્ય પક્ષો વચ્ચે વિચારોમાં આભ-જમીનનું અંતર છે. બાકી, કેટલાક દેશોમાં પણ આ મુદ્દે જાગરૂકતા છે અને હવે તો જલવાયુ મતદાતા નામે જાગ્રત નાગરિકોનો એક આખો વર્ગ ઊભો થઈ રહ્યો છે.