આ અંધારિયો કમરો તમારી આંખ ખોલશે!

અંધજનોની વ્યથા સમજવી છે? ભારત માટે નવતર કહી શકાય એવા આશરે દાયકા અગાઉ શરૂ કરવામાં આવેલા ‘વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક' પ્રોજેક્ટને હમણાં મ્યુઝિયમ તરીકેની ઓળખ મળી છે અને આ એક અભ્યાસનો-સંવેદનાનો વિષય બન્યો છે.

- હેતલ રાવ (અમદાવાદ)

આ એક મોટો રૂમ છે, એમાં પ્રવેશતાં જ તમે ના, અહીંથી આગળ નહીં વધી શકાય... કહીને બહાર નીકળી જાવ તો નવાઈ નહીં. કારણ માત્ર એટલું જ હતું કે એ રૂમ અંધકારથી ભરેલો હતો. એક ક્ષણ તો જાણે આંખો જ નથી એવો અહેસાસ થાય. આ જગ્યા એટલે અમદાવાદ અંધજન મંડળ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલો વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક એક પ્રોજેક્ટના ભાગ રૂપે આ રૂમ તૈયાર કરવા પાછળનો હેતુ છે લોકોને પ્રજ્ઞાચક્ષુઓની વ્યથા સમજાવવાનો.

સવારથી રાત સુધી ધમધમતી જિંદગીમાં ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જો આપણી પાસે આંખ જ ન હોય તો જિંદગી કેવી હોત? તો કદાચ દિવસ અને રાત વચ્ચેનું અંતર જ ન હોત! આંખમાં જરા અમથી ધૂળની કણી પડે તો પણ આપણે રાડ પાડીએ છીએ તો જે લોકોનાં જીવનમાં માત્ર અંધકાર હશે એ કેવી રીતે જીવનને જોતા હશે? પોતાનાં રોજિંદાં કામ કેવી રીતે કરતા હશે? આવા અનેક વિચારોને પૂર્ણવિરામ આપે છે વિઝન-ઈન-ધ-ડાર્ક રૂમની મુલાકાત.

આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત અંધજન મંડળના પ્રાંગણમાં જ એક ડાર્ક રૂમ બનાવવામાં આવ્યો છે, જ્યાં ચારેકોર અંધકાર છે. એટલો અંધકાર કે રૂમમાં પ્રવેશ્યા પછી બાજુમાં કોણ છે એ પણ જોઈ શકાતું નથી. પ્રજ્ઞાચક્ષુઓ રોજિંદી ક્રિયા કેવી રીતે કરતા હશે એ સમજાવવા માટે આ રૂમમાં એક નાનકડું વિશ્વ ઊભું કરવામાં આવ્યું છે. રૂમમાં પ્રવેશ કરતાંની સાથે જ ભગવાનનું મંદિર છે, જ્યાં જુદાં જુદાં દેવી-દેવતાની મૂર્તિ મૂકવામાં આવી છે, જેનો સ્પર્શ કરીને ભગવાનની આરાધના કરવાની હોય છે. એ ઉપરાંત, અહીં દેશના કેટલાક સ્વાતંત્ર્યસેનાનીઓ અને નેતા-સંત પુરુષોની પ્રતિમા પણ છે. ગણપતિ દાદા કેવા લાગે છે કે ગુરુ નાનકની છબિ કેવી છે, વગેરે બાબતોનો અહેસાસ સ્પર્શ અને ધ્વનિ દ્વારા કરાવવામાં આવે છે.