હજુ કેટલા પરિવારો બરબાદ થશે?

કોઈ પણ કારણસર શાહુકારો પાસેથી પૈસા લીધા એટલે માણસ ખુવાર થઈ જાય એ નક્કી. લીધી હોય એના કરતાં વધુ રકમ પરત કર્યા પછી પણ આ શાહુકારોની ઉઘરાણી ચાલુ જ રહે. એમની સતામણીથી વાજ આવી લોકોએ જીવન ટૂંકાવ્યું હોવાના પણ કિસ્સા છે. રાજકોટમાં હમણાં પોલીસે વ્યાજખોરો સામે લોકજાગૃતિ માટે ઝુંબેશ શરૂ કરી, પણ...

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

વ્યાજંકવાદ...

આમ તો આપણી કે બીજી કોઈ ભાષામાં આવો શબ્દ નથી, પણ આજકાલ આ શબ્દ બહુ ચર્ચામાં છે, ખાસ તો સૌરાષ્ટ્રમાં. એનું કારણ એ છે કે કેટલીક સંસ્થા અને પોલીસે સાથે મળી આ વ્યાલંકવાદના દૂષણને ડામવા પ્રયાસ આદર્યા છે. ફોડ પાડીને કહીએ તો વ્યાજંકવાદ એટલે વ્યાજખોરી નામનો આતંકવાદ, જેણે અનેક પરિવારોને ઉધ્વસ્ત કરી નાખ્યા છે.

ખેતી કે બીજા વ્યવસાયમાં નિષ્ફળતા અને અણધારી બીમારી કે અકસ્માત ઘણા લોકોને કરજ લેવા મજબૂર કરે છે.

વર્ષો અગાઉ મુંબઈ પોલીસદળમાં પઠાણ નામની અલાયદી બ્રાન્ચ હતી. એ દિવસોમાં મુંબઈમાં પચાસથી વધુ કાપડ મિલ ધમધમતી, જેમાં બે લાખથી વધુ મજૂરો કામ કરતા. વેતન ઓછું અને પરિવાર વગર મુંબઈમાં રહેતા મજૂરો પગારની રકમ આડે રસ્તે ખર્ચી કાઢે. અડધો મહિનો પૂરો થાય ત્યાં તો ખિસ્સાં ખાલી થઈ ગયાં હોય ત્યારે મુંબઈમાં ઘણા પઠાણ આવા મજૂરોને ઊંચા વ્યાજે અમુક રકમ મજરે આપતા. અશિક્ષિત મજૂર પછી આખી જિંદગી મુદ્દલ અને વ્યાજની રકમ ચૂકવ્યા જ કરે. પૂરી રકમ વસૂલ થઈ ગઈ હોય તો પણ પઠાણો એમને મારી-ધમકાવીને એમની પાસેથી ઉઘરાણી કર્યે રાખે. એને કારણે આજની તારીખેય ઘણા લોકો પઠાણી ઉઘરાણી એવા શબ્દો બોલે છે. ખેર, મુંબઈ પોલીસની પઠાણ બ્રાન્ચે ખાસ્સી જહેમત પછી પઠાણી ઉઘરાણીનું દૂષણ દૂર કર્યું.

હવે પઠાણ નહીં હોય તો એમના કોઈ ભાઈ કે મામા-કાકા હશે, કારણ કે વ્યાજખોરી તો હજી છે જ. હમણાં હમણાં તો રાજકોટ-સૌરાષ્ટ્રમાં વ્યાજખોરોના ત્રાસ સામે એવી રાડ ઊઠી કે પોલીસે આ દૂષણ સામેની ફરિયાદોનો મારો ઝીલવા લોકદરબાર યોજવો પડ્યો.

થોડા દિવસ પહેલાં કેશોદ તાલુકાના બામણાસા ગામના નીલેશ વાઢિયા નામનો ત્રીસ વર્ષનો યુવાન એની પત્ની અને દોઢ વર્ષની બાળકી સાથે એક સંબંધીને ઘરે જતો હતો. એ વખતે રસ્તામાં કેટલાક શખસોએ એની બાઈક આંતરી લોખંડનાં પાઈપ, કોદાળી જેવાં સાધનોથી નીલેશ પર હુમલો કરી પત્નીની નજર સામે જ એનો જાન લઈ લીધો. વ્યાજખોરીના વિષચક્રમાં વધુ એક યુવાનનો ભોગ લેવાયો છે એ ઘટનાએ આખા સૌરાષ્ટ્રને હચમચાવી નાખ્યું.