દિવ્યાંગોને સક્ષમ બનાવવાનું મિશન છે એમનું..

અંધાપો, મંદબુદ્ધિ કે વામન કદ જેવી વિકલાંગતાને લીધે આવકના સ્રોત મર્યાદિત બની જાય. બે ટંક રોટલો મેળવવાના સંઘર્ષમાં આ વિકલાંગો એમનાં સંતાનોનાં શિક્ષણ પ્રત્યે ધ્યાન ન આપી શકે. સમાજવિરોધી તત્ત્વો, ધર્માંતરણ કરાવનારા દલાલો એમનો ગેરલાભ પણ ઉઠાવે. આવા વંચિતોને સરકારી મદદ મળે કે ન મળે, પણ સમાજમાંથી કોઈક તો એમની પડખે ઊભા રહેવા તૈયાર થઈ જાય. આવી જ કેટલીક સંસ્થા અને સમાજસેવકો મુંબઈના અત્યંત વંચિત વિકલાંગોના ઉત્થાનનું ઉલ્લેખનીય કામ કરી રહ્યાં છે.

- સમીર પાલેજા (મુંબઈ)

વર્ષ ૧૯૮૯માં મુંબઈના નોકરિયાત રમેશ સાવંતે એક અકસ્માતમાં બન્ને આંખ ગુમાવી. ક્લિયરિંગ હાઉસની એમની નોકરી છૂટી ગઈ. બાળકો નાનાં. એક દોસ્તે સિલાઈ મશીન આપ્યું. અગાઉના સહકર્મીઓએ ફાળો કરીને ઘરઘંટી ભેટ આપી. પછી પત્ની વૃશાલી સિલાઈ કરે અને લોકોના લોટ દળી આપે. પડતાં-આખડતાં રમેશભાઉ હોલસેલ માર્કેટમાંથી રોજ ફૂલ લાવે, જેમાંથી પત્ની ૨૦૦ હાર બનાવે એ છોકરાંઓ ઘરાકોને પહોંચાડી દે.

અચાનક અંધ થવા છતાં રમેશ સાવંત જીદપૂર્વક પગભર થયા, કારણ કે ત્રણેય સંતાનોનાં શિક્ષણનો સવાલ હતો. આજે એમની મોટી દીકરી બે ગોલ્ડ મેડલ સાથે એમએ થઈને પ્રાઈવેટ કૉલેજમાં મૅનેજમેન્ટમાં સારા પદે છે. બીજી પુત્રી બી.કૉમ થઈને પાંત્રીસ હૉસ્પિટલના ગરીબ દરદીઓને કેન્દ્ર સરકારની આરોગ્ય યોજના સાથે જોડવાનું કામ કરે છે. ૪૦ કર્મચારીનો તો એનો સ્ટાફ છે. દીકરો એક સહકારી બૅન્કમાં બ્રાન્ચ મૅનેજર છે.

સંઘર્ષના દિવસો યાદ કરતાં રમેશ સાવંત ચિત્રલેખાને કહે છે: ‘હું વર્ષોથી રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (આરએસએસ)ની શાખામાં જતો. અંધ થયો ત્યારે એક પ્રચારકે ઘરે આવીને પ્રોત્સાહિત કર્યો કે આંખ ગઈ તો શું થયું, તમે સ્વયંસેવક છો. હિંમત હારશો નહીં. જો કે ચારેક વર્ષ ખૂબ તકલીફ ભોગવી, પણ સમાજની મદદથી બેઠો થયો ને વખત જતાં સક્ષમ નામની સંસ્થા સાથે જોડાયો.

કલ્પેશ ગાલા જેવા બિઝનેસમૅન થકી અનેક અંધ-અપંગને માસિક આર્થિક મદદ મળે છે.

સંસ્થાકીય અનુભવ નહીં, પણ વિકલાંગ-અંધજનોના કવિસંમેલનનાં આયોજનથી શરૂઆત કરી. પછી મુંબઈના સમર્પણ સેવા ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટના સહયોગથી અંધજનોનાં બાળકોને શિષ્યવૃત્તિ, વિકલાંગ ગરીબોને માસિક રોકડ તથા રાશન અને સ્વયંરોજગાર માટે આર્થિક-માલસામાનની મદદ પણ શરૂ કરી.

રમેશ સાવંતઃ દુનિયામાં દિવ્યાંગો માટે શ્રેષ્ઠ કામ જપાન કરે છે.