એક જોગીની આવી છે દીર્ઘદૃષ્ટિ

પ્રખ્યાત મલ્ટિનૅશનલ કંપનીના કર્તાહર્તા તરીકેની જૉબ છોડીને એમણે અતિ વ્યાપક ને અસાધ્ય એવા ચક્ષુરોગનો સસ્તો, સલામત અને અસરકારક ઈલાજ લોકો સુધી પહોંચાડવાની ગાંઠ વાળી. મૂળ વડનગરના ડૉ. જોગીન દેસાઈએ ડ્રગ ડેવલપમેન્ટની વૈશ્વિક ઈન્ડસ્ટ્રીમાં નામ, દામ બધું જ મેળવ્યા પછી અર્જુન નિષ્ઠાથી ભારતને પજવતી એક હઠીલી સમસ્યાનો તોડ કાઢવાની તમામ તૈયારી કરી છે.

- સમીર પાલેજા

સૉ રી ટુ સે, પણ તમારી આંખે અંધાપો આવવાનો છે. ચોક્કસ સમય નહીં કહી શકું, પણ આંખ જશે એ પાક્કું.

આંખના લગભગ દરેક ડૉક્ટરને એમની કરિયરમાં કચવાતા હૃદયે આવા શબ્દ અનેક વાર બોલવા પડતા હોય છે. આ રોગ છે એજ રિલેટેડ મેક્યુલર ડિજનરેશન (એઆરએમડી), જે મોટે ભાગે પચાસ વર્ષથી મોટી ઉંમરના લોકોને થાય છે. એમાં સેન્ટ્રલ વિઝન અર્થાત્ મધ્યવર્તી દૃષ્ટિ જતી રહે, પછી આજુબાજુનું વિઝન જાય અને પૂર્ણ અંધાપો આવી જાય. ભારતમાં આ રોગના દોઢ કરોડ દરદી છે, પણ દુનિયામાં એનો કોઈ ઈલાજ નથી.

જો કે હવે એક ગુજરાતી આન્ત્રપ્રેન્યૉર ડૉ. જોગીન દેસાઈએ આઈસ્ટમ રિસર્ચ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ નામની કંપની બનાવીને ધીમે પગલે આવતી આંખની આ વ્યાધિનો અને પરવડે એવો ઈલાજ સસ્તો, સલામત રોગીઓ સુધી ગમી જાલના પહોંચાડવાની કમર કસી છે. આઈસ્ટેમ આવું સંશોધન કરતી દુનિયાની ત્રીજી કે ચોથી જ કંપની છે. એઆરએમડીના ઈલાજનું ભારતીય માર્કેટ ૧૫૦૦ કરોડ રૂપિયાથી વધુનું છે.

બેંગલુરુમાં વસતા ડૉ. જોગીન દેસાઈ ચિત્રલેખા સમક્ષ એમનું વિસ્મયકારી વિઝન વર્ણવે છે.

જોગીનભાઈ સમજાવે છે એમ, આપણા નેત્રપટલ-રેટિનાને નવ પડ હોય છે. એનો પાયો એટલે કે રેટિના પિગમેન્ટ એપિથેરિયમ જો ડ્રાય થઈ જાય તો કાળક્રમે રેટિનાની આખી ઈમારત તૂટી પડે. મેક્યુલર ડિજનરેશન નામે ઓળખાતા આ રોગની સારવાર અંતર્ગત પ્રયોગશાળામાં તૈયાર કરેલી કોશિકાઓ રેટિનામાં ઉમેરવી પડે. અમે લૅબમાં એ સેલ્સ કે કોશિકા નિર્માણ કરી. અમેરિકાના પોર્ટલૅન્ડની એક કંપનીને નમૂના મોકલ્યા, જ્યાં જિનેટિકલી મોડિફાઈડ રેટ્સ-ઉંદરો પર એને અજમાવીને એની અસરકારકતા પુરવાર કરી.

આવો જ બીજો રોગ રેટિનાઈટીસ પિગ્મેન્ટોસા પાંચ-છ વર્ષનાં બાળકોને થાય છે. એ વીસેક વર્ષનાં થાય ત્યાં સુધીમાં અંધાપો આવે છે. આ રોગમાં એઆરએમડીથી ઊંધું થાય. એમાં આસપાસનું વિઝન પહેલાં જાય અને પછી મધ્યવર્તી દૃષ્ટિ ક્ષીણ થતી જાય. એક અંદાજે ભારતમાં પંદર લાખ બાળક-તરુણ આ રોગના દરદી છે. આ રોગ માટે પણ આઈની કોશિકાઓનો અખતરો ઉંદરો પર પૂરો કરવામાં આવ્યો છે.