એ દુર્ઘટના, જેની રાહ જોવાતી હતી..

કુદરતી આફતો માટે પહેલાંથી સંવેદનશીલ હિમાલયના પહાડી વિસ્તારોમાં બાંધકામપ્રવૃત્તિ વિશે વરસોથી વિવાદ થતા આવ્યા છે. અહીં વિકાસના નામે બેફામ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને બિલાડીના ટોપની જેમ ફૂટી નીકળતી ઈમારતોનો બોજ ન સહેવાય ત્યારે આફતો મોકલીને પ્રકૃતિ ચીસ પાડે છે, એનું તાજું ઉદાહરણ જોશીમઠ છે.

- ઉમંગ વોરા

હા, મને એ ગામોમાંથી પત્રો મળ્યા હતા, પણ એ અંગે શું કરવું એની મને ખબર નહોતી..

ઉત્તરાખંડના ચમોલી જિલ્લાના જોશીમઠ નગરમાં હમણાં ૬૦૦થી વધુ ઘરો-ઈમારતોમાં મોટી મોટી તિરાડો પડી ગઈ, એક મંદિર તૂટી પડ્યું, એક હોટેલની ઈમારત એની નજીકની બીજી હોટેલ પર ઢળી પડી અને રસ્તા પણ ફાટી પડ્યા.. આટલું થયા પછી સફાળી જાગીને સરકાર ત્યાંના લોકોને સુરક્ષિત સ્થાને વસાવવામાં વ્યસ્ત બની ત્યારે હવે અનેક વિગતો બહાર આવી રહી છે અને સાથોસાથ અહીં વર્ષોથી થઈ રહેલાં આડેધડ બાંધકામને કારણે પર્યાવરણને નુકસાન પહોંચ્યું છે એ વિશે ગરમાગરમ ચર્ચા જામી છે.

એક આશ્ચર્યજનક વિગત એ છે કે આ વિસ્તારનાં અનેક ગામોના સરપંચોએલોકોએ સ્થાનિક પ્રશાસન અને કલેક્ટર સ્તરના અધિકારીઓને પત્રો લખીને જણાવ્યું હતું કે એમના વિસ્તારોમાં જમીનમાંથી ક્યારેક અચાનક ભયાનક અવાજ આવે છે, ઘરની દીવાલોમાં તિરાડો પડી છે, અહીં રહેવું જોખમી છે, વગેરે. જોશીમઠ દેશભરના સમાચારોમાં ચમકી ગયા પછી એક પત્રકારે ચમોલીના કલેક્ટરને પૂછ્યું કે તમને આવા કોઈ પત્રો મળ્યા નહોતા? ત્યારે કલેક્ટરે કબૂલ્યું કે હા, પત્રો મળ્યા હતા, પણ શું કરવું એની ખબર નહોતી!

ઈસુના નવા વર્ષની બીજી જ રાતે જોશીમઠનાં ઘણાં ઘરોમાં લોકોને તિરાડો પડવાના અવાજ સંભળાયા. ત્રણ જાન્યુઆરીની પરોઢે દીવાલોમાં મોટી તિરાડો જોઈને ચિંતામાં પડેલા લોકોમાંથી ઘણા તો સામાન બાંધીને રવાના થયા. તિરાડો ધરાવતું એક મંદિર પાંચ જાન્યુઆરીએ ધસી પડતાં ચોમેર ચિંતા પ્રસરી ગઈ. એ પછી તો અમુક ઘરોની તિરાડોમાંથી પાણી નીકળવા લાગ્યું એટલે સ્થાનિક જિલ્લા પ્રશાસન અને રાજ્ય સરકારને ગંભીરતા સમજાઈ.

ક્યાંક રસ્તા જાણે ફાટી પડ્યા, ક્યાંક ઘરમાં તિરાડો પડી ગઈ તો કોઈક ઠેકાણે ભેખડ ધસી પડીને મકાનો નાશ પામ્યાં.

જોશીમઠ અને આસપાસના ઘણા એરિયાને ભૂસ્ખલન સંભવિત વિસ્તાર જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. તિરાડ પડી હોય એવી ૬૦૦થી વધુ ઘર-ઈમારતો ખાલી કરી દેવામાં આવી છે. ૨૦,૦૦૦ની વસતિ ધરાવતા જોશીમઠમાં અડધોઅડધ પ્રજાના જીવ તાળવે છે. રોજના ૨૦૦-૩૦૦ લોકોના રહેવાની વૈકલ્પિક વ્યવસ્થા થઈ રહી છે. ભયજનક સ્થિતિમાં રહેતા તમામ પરિવારોને સુરક્ષિત સ્થળે ખસેડતાં ઘણો સમય લાગી શકે છે.