કહેવાય છે કે મનુષ્ય પોતાની આદતોનો ગુલામ છે. જો આ વાત સાચી હોય તો સારી આદત કેળવવામાં જ સમજદારી છે. જો કે ઘણા લોકો લત અને આદત એ બે શબ્દ વચ્ચે તફાવત કરતા જ નથી કે બે વચ્ચેનો ફરક સમજતા નથી. દાખલા તરીકે, ઘણા લોકો દારૂના વ્યસનને દારૂની આદત એમ કહે છે.
આદત એટલે આપણી ટેવ. જે કામ આપણે વારંવાર કરીએ એ આપણા દૈનિક જીવનનો હિસ્સો બની જાય છે. થોડા સમય પછી આ કાર્ય કરતી વખતે આપણે વધારે વિચાર નથી કરવો પડતો અને આ કામ છોડવાનું કે એ ક્રમ બદલવાનું ક્યારેક વધુ મુશ્કેલ પણ થઈ જાય છે. જમ્યા પછી કંઈક મીઠું ખાવું, નિયમિતપણે સાંજે ચાલવા જવું, ઊઠતાંવેંત ફોન ચેક કરવો, વગેરેને આપણે આદત કહી શકીએ.
લત એક માનસિક બીમારી છે. લત કે વ્યસન માદક પદાર્થોનાં સેવનથી થઈ શકે, જેમ કે દારૂ, તમાકુ, ગાંજો, અફીણ કે બીજાં એવાં કેફી દ્રવ્ય (ડ્રગ્સ). કોઈક વાર વ્યસન વર્તનમાં પણ હોઈ શકે, જેમ કે જુગાર રમવો, ફોનનો વધારે પડતો વપરાશ કરવો, પ્રમાણ બહાર શૉપિંગ કરવું, વગેરે.
વ્યસનને addiction પણ કહેવાય છે. જો કે મનોવિજ્ઞાનની વ્યાવસાયિક ભાષામાં વ્યસનને ડિપેન્ડન્સ (dependence) તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
લત અને આદતમાં પાંચ અગત્યના તફાવત છે:
૧. આદત હકારાત્મક પણ હોઈ શકેઃ
Diese Geschichte stammt aus der September 04, 2023-Ausgabe von Chitralekha Gujarati.
Starten Sie Ihre 7-tägige kostenlose Testversion von Magzter GOLD, um auf Tausende kuratierte Premium-Storys sowie über 8.000 Zeitschriften und Zeitungen zuzugreifen.
Bereits Abonnent ? Anmelden
Diese Geschichte stammt aus der September 04, 2023-Ausgabe von Chitralekha Gujarati.
Starten Sie Ihre 7-tägige kostenlose Testversion von Magzter GOLD, um auf Tausende kuratierte Premium-Storys sowie über 8.000 Zeitschriften und Zeitungen zuzugreifen.
Bereits Abonnent? Anmelden
શું છે શેરડીની ખેતી પાછળનું ગણિત?
વધુ વળતર રળી આપતા હોવા છતાં આ પાકનું વાવેતર ઓછું થઈ રહ્યું છે. બીજી બાજુ, ખેડૂતોને એમની ઊપજના ભાવ સામે પણ વાંધો છે.
ઝેર તો પીધાં જાણી જાણી
દૂધમાં મિલાવટ, ધાન્ય અને શાકભાજી પર છૂટે હાથે કેમિકલયુક્ત જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ, ફળ પકવવા માટે પણ ખોટાં કામ... આની અસર આપણા શરીર પર થાય અને જાતજાતની બીમારી વળગે. સવાલ એ છે કે આ હાલતમાં ખાવું તો શું ખાવું?
ઝેર તો પીધાં જાણી જાણી...
દૂધમાં મિલાવટ, ધાન્ય અને શાકભાજી પર છૂટે હાથે કેમિકલયુક્ત જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ, ફળ પકવવા માટે પણ ખોટાં કામ... આની અસર આપણા શરીર પર થાય અને જાતજાતની બીમારી વળગે. સવાલ એ છે કે આ હાલતમાં ખાવું તો શું ખાવું?
ચૂંટણી લડો, પણ ઔચિત્ય જાળવીને...
કોઈ પણ મુકાબલામાં સામસામી આક્રમકતા હોય એમાં ખોટું નથી, પણ આ સરહદે ખેલાતું યુદ્ધ નથી. અહીં મારો-કાપો ન હોવું જોઈએ. પરિણામ જાહેર થઈ ગયા પછી પણ વેરભાવ રહે એવો માહોલ પેદા કરવાનું દેશ માટે જ નુકસાનકારક બની શકે.
જસ્ટ એક મિનિટ...
આ તો તમે સમયનો દુર્વ્યય કર્યો કહેવાય, સમજદારી નહીં.’
અવરોધને અતિક્રમવાની મથામણ
શી ખબર આ કઈ અવસ્થા છે ‘ખલીલ’ ઘરને હું શોધું ને ઘર શોધે મને. - ખલીલ ધનતેજવી
KYC કન્ફ્યુઝન હી કન્ફ્યુઝન હૈ, સોલ્યુશન કા પતા હૈ?
બૅન્ક એકાઉન્ટ હોય કે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, પૈસા રોકવા માટે છેલ્લાં કેટલાંક વરસોથી ‘કેવાયસી’ (નો યૉર કસ્ટમર)ના નિયમનું કડક પાલન કરાવવામાં આવી રહ્યું છે. જો કે સમય સાથે એમાં સતત ફેરફાર થઈ રહ્યા છે અને કેવાયસીનાં અલગ અલગ ધોરણોને કારણે અત્યારે આ મામલે લોકો મૂંઝાયેલા છે. હમણાં વળી અમુક નવાં ધોરણ લાગુ કરાતાં લાખો રોકાણકારો અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગની હાલત વધુ કફોડી થઈ છે. ખરેખર તો આ વિધિ સરળ બનાવવાની સાથે એને એક છત્ર હેઠળ લાવવાની જરૂરત પૂર્ણ કરવાનો સમય આવી ગયો છે.
કૉલર આઈ-ડી ઍપનો લાભ લેવાનું ચૂકી તો નથી ગયા ને?
નાગરિકોને સ્પામ કૉલ મારફતે હેરાન કરવામાં આપણા દેશનો નંબર દુનિયામાં ચોથો છે. ૬૪ ટકા દેશવાસીઓને દિવસમાં સરેરાશ ત્રણથી પણ વધુ સ્પામ કૉલ આવે છે... આ ત્રાસથી કેમ બચવું?
સંપત્તિની વહેંચણી: ઘરની દીીનું સ્થાન ક્યાં છે?
સ્ત્રીને અધિકાર ઘણા છે, પણ સમસ્યા એ છે કે અનેક કિસ્સામાં પુરુષ એ હક એને આપવા તૈયાર નથી.
બાર માસના મસાલા ભરવાની સીઝન આવી છે ત્યારે...
આપણી રસોઈને સ્વાદિષ્ટ બનાવતા ‘સિક્રેટ સ્પાઈસીસ’ને આખું વર્ષ તાજા રાખવાના કીમિયા.
