પોઝિટિવિટી v/s રિયાલિટી

નકારાત્મકતાને નજરઅંદાજ કરવાનું ઝનૂન આપણને વાસ્તવિકતાથી બહુ દૂર ન ખેંચી જાય એનું ખાસ ધ્યાન રાખવા જેવું છે.

- દીપક સોલિયા

દિવસો દિવાળીના છે, પરંતુ કાળ જરા આકરો ચાલી રહ્યો છે.

રશિયા-યુક્રેન અને ઈઝરાયલ-પેલેસ્ટિન ભલે આપણાથી બહુ દૂરના અંતરે લડી રહ્યાં હોય, પરંતુ એ યુદ્ધોનો રેલો વત્તે-ઓછે અંશે સૌને સ્પર્શે છે.

અમેરિકી પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના મનસ્વી નિર્ણયો પણ વિશ્વને અનિશ્ચિતતાના હૂક પર ઝુલાવી રહ્યા છે. ટ્રમ્પના લીધે શરૂ થયેલો ટેરિફ ગજગ્રાહ ભારત સહિત અનેક દેશોને પરેશાન કરી રહ્યો છે. એ જો ફુલ સ્કેલ ટેરિફ વૉરમાં પરિણમે તો વધુ મુશ્કેલી સર્જાય અને એમાં પણ ટેરિફ વૉર જો વકરીને કરન્સી વૉરમાં પરિવર્તિત થાય તો વૈશ્વિક અર્થતંત્રો મોટા પાયે પ્રભાવિત થઈ શકે, મંદી તેમ જ ફુગાવો માઝા મૂકી શકે તથા સોના-ચાંદીના ભડકે બળતા ભાવોમાં વધુ ભડકા થઈ શકે.

આ તો થઈ અર્થકારણ-રાજકારણની વાતો. બાકી, સમાજકારણ પણ હતાશાપ્રેરક છે. એશિયાના કેટલાક દેશોમાં જુવાનો તોફાન કરી રહ્યા છે. વિશ્વના અનેક દેશોની અંદર વિવિધ સમુદાયો વચ્ચે વકરેલું-વકરાવાયેલું વૈમનસ્ય આજે નહીં તો કાલે, નહીં તો પછી ક્યારેક મોટો વિગ્રહ પેદા કરે એવી છૂપી ભીતિ ચોતરફ ધબકતી અનુભવાઈ રહી છે.

પછી રહ્યા પરિવારો. પરિવારોમાં સ્થિતિ એ છે કે યા તો સંતાનોનાં લગ્ન ન થાય અને થાય તો એમાં અડધી જિંદગીની કમાણી ફૂંકાઈ જાય, સંતાનો ક્યાંક ડ્રગ્સના રવાડે ન ચડે એનો ભય મા-બાપોને સતાવે, માત્ર નવી પેઢીની જ નહીં, સમગ્ર માનવજાતની સહનશક્તિ ઘટવાને કારણે પારિવારિક સંબંધોમાં તણાવો વધવાની સાથે વિચ્છેદોની શક્યતા વધી રહી છે.

...અને છેલ્લે રહે છે વ્યક્તિ. તમે અને હું દિલ પર હાથ રાખીને કહીએ કે વર્ષોવર્ષ આપણી ખુશાલીમાં, વ્યાવસાયિક કામો કરવાની મજામાં, માનસિક સ્વસ્થતામાં, શાંતિ-સંતોષની અનુભૂતિમાં વધારો થઈ રહ્યો છે કે ઘટાડો? એનો જનમત લેવામાં આવે તો શક્ય છે કે બહુમતી એવો મત આપે કે લાઈફમાં હવે પહેલાં જેવી મજા નથી રહી.

આ થઈ રિયાલિટી. એના ઉપરોક્ત વર્ણનમાં ક્યાંક અતિરેક જણાય કે ક્યાંક સાવ ખોટું મૂલ્યાંકન લાગે તો પણ ગૌતમ બુદ્ધે કહેલું સત્ય અઢી હજાર વર્ષ પછી પણ સાચું જ ઠરે છે કે સંસાર દુઃખમય છે.

દિવાળીના આ દિવસોમાં સ્વસ્થતા, ઉલ્લાસ અને ઉમંગ અનુભવવા હોય તો એ દિશામાં કરવા જેવું એક અત્યંત મહત્ત્વનું કામ આ છે: વાસ્તવિકતાનો સ્વીકાર. આ સ્વીકારની તાકાત સમજીએ.