મહાભારત માર્ગદર્શક મહાકાવ્ય

એક મોટો અને મહત્ત્વનો પ્રદેશ જીતવાનું કામ પૂર્ણ કરીને પાછા ફરી રહેલા રાજાને ‘તમે બાલીશ કાર્યોમાં ડૂબેલા રહો છો..’ એવું મોઢા પર કહેવા માટે કલેજું જોઈએ, જુસ્સો-ગુસ્સો જોઈએ.

- દીપક સોલિયા

ઉત્તંક વિફર્યો. મામલો ગુરુદક્ષિણાની ચોરીનો હતો. ગુરુની પત્નીએ દક્ષિણા પેટે ઉત્તંકને બે કુંડળ લાવી આપવા કહેલું. ઉત્તંક એ કુંડળ મેળવીને ગુરુપત્ની પાસે પાછો ફરી રહ્યો હતો. એને રસ્તામાં ઘડીકમાં દેખાતો અને ઘડીકમાં ગાયબ થતો સંન્યાસી દેખાયો. ઉત્તંકે પળવાર માટે કુંડળ જમીન પર મૂક્યાં એટલી વારમાં સંન્યાસી કુંડળ લઈને ભાગ્યો. ઉત્તંકે એની પાછળ દોટ લગાવી. ઉત્તંકની ગતિ તેજ હતી. એણે સંન્યાસીને પકડી પાડ્યો.

-પણ આ શું? સંન્યાસી પોતાના મૂળ વેશમાં આવી ગયો. એ નાગ બની ગયો. લિસ્સો નાગ ઉત્તંકની પકડમાંથી સરકી-છટકીને નજીકના એક મોટા દરમાં પેસી ગયો. અંદર જઈને એ પોતાના ઘરે, નાગલોકમાં પહોંચી ગયો. 

ઉત્તંક ઓળખી ગયો કે આ તક્ષક નાગ છે. એ પણ તક્ષકની પાછળ દરમાં જેમ તેમ ઘૂસ્યો. અંદર આગળ વધતાં એ પણ નાગલોકમાં પ્રવેશ્યો. શરૂઆતમાં એણે વિનંતી-સ્તુતિનો માર્ગ અપનાવ્યો. એણે ત્યાંના નાગોને સંબોધીને કહ્યું: ‘તમે નાગવંશીઓ સૂર્યની માફક ઝળહળો છો. તમે નાગલોકો મહાન રાજા ઐરાવતના પ્રજાજન છો. હું જાણું છું કે માતા કદ્રુનો પુત્ર તક્ષક મારાં કુંડળ લઈને અહીં આવ્યો છે. હું જાણું છું કે તક્ષક નાગ અગાઉ ખાંડવપ્રસ્થમાં રહેતો હતો. હું જાણું છું કે તક્ષકનો ભાઈ શ્રુતસેન મહાદ્યુમ્ન તીર્થ પર નાગશ્રેષ્ઠ બનવા માટે તપસ્યા કરતો હતો. એ મહાત્મા મારા માટે પૂજનીય છે. હું તમામ મહાન નાગોને પ્રણામ કરું છું.’

ઉત્તંકે વખાણ દ્વારા તક્ષકને મનાવવાની કોશિશ કરી જોઈ, પણ એનો ગજ વાગ્યો નહીં. ન એને તક્ષક મળ્યો, ન મળ્યાં ચોરાયેલાં બે કુંડળ.

નાગલોકમાં ભટકી રહેલા ઉત્તંકે એક જગ્યાએ જોયું કે બે યુવાન સ્ત્રીઓ સાળ પર કાળા અને ધોળા દોરા વડે કાપડ વણી રહી હતી. ત્યાં બાર આરાવાળું એક ચક્ર હતું, જેને છ કુમારો ફેરવી રહ્યા હતા અને એક સુંદર પુરુષ તથા એક મોટો ઘોડો ત્યાં હાજર હતા.