కళావైభవ దర్పణం వారసత్వ పరిరక్షణ

యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ కన్వెన్షన్ ద్వారా ప్రపంచంలోని ముఖ్యమైన ప్రకృతి, సాంస్కృతిక స్థలాలను 1972 నుండి ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలుగా గుర్తించే ప్రక్రియ ప్రారంభించింది.

- రుద్రరాజు శ్రీనివాసరాజు

యునెస్కో వరల్డ్ హెరిటేజ్ కన్వెన్షన్ ద్వారా ప్రపంచంలోని ముఖ్యమైన ప్రకృతి, సాంస్కృతిక స్థలాలను 1972 నుండి ప్రపంచ వారసత్వ సంపదలుగా గుర్తించే ప్రక్రియ ప్రారంభించింది. భారతదేశం 1977లో ఈ ఒప్పందానికి సంతకం చేసింది. అప్పటి నుండి భారత ప్రభుత్వం పురావస్తు సర్వే ఆఫ్ ఇండియా ద్వారా ఈ వారసత్వ స్థలాల సంరక్షణ, ప్రచారం, అవగాహన కోసం ప్రత్యేక కార్యక్రమాలు చేపడుతుంది. దానిలో భాగంగా యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ సూత్రాలకు ప్రేరణగా తీసుకుని, భారత ప్రభుత్వంలోని పురావస్తు శాఖ ప్రతి సంవత్సరం నవంబర్ 19 నుండి 25 వరకు ఒక జాతీయ స్థాయి వారోత్సవం నిర్వహిస్తున్న సందర్భంలో ప్రపంచ వారసత్వ సంపదపై ఈ వారం ప్రత్యేక కథనం.

వరసగా వచ్చేదే వారసత్వం

ముందు తరాలవారు అందించింది, ఇప్పటి తరం అందుకుని, రేపటి తరం అందుకోబోయేదే వారసత్వం. ఒక తరం నుంచి మరో తరానికి సంక్రమించే అనేక సముదాయాల సమాహారమే వారసత్వ సంపదగా చెప్పవచ్చు. ఈ సముదాయాల సమాహారం అనేది భావజాలరూపంలో ఉండొచ్చు. నాగరికత, సంస్కృతి, అలవాట్ల వంటి జీవనవిధాన రూపంలో ఉండొచ్చు. భౌతిక రూపాలైన మానవ నిర్మిత కట్టడాలు, దేవాలయాలు, ఆనకట్టలు, నగర నిర్మాణ పద్ధతులు, ఉద్యానవనాలతో పాటు ప్రకృతిలో సహజ సిద్ధంగా ఏర్పడిన కళాత్మక నిర్మాణాల రూపంలో కూడా ఉండవచ్చు. ఈ వారసత్వ సంపదను కనిపించే వారసత్వం, కనిపించని వారసత్వం అని రెండు రకాలుగా వర్గీకరించవచ్చు. వీటిలో ప్రాకృతిక వనరులు, వాటి సౌందర్యం, కొండకోనలు, వాగులు వంకల నుంచి ఎడారులు చారిత్రక స్థలాలు, కట్టడాలు,కళాఖండాలు అ కనిపిం వర్గంలోకి వస్తాయి. "పాడితేనే వినిపించే పాట, ఆడితేనే కనిపించే ఆట, ప్రదర్శిస్తేనే గానీ చూడలేని నాటకం, నృత్యం, ఇంద్రజాలం పండుగలు, సంప్రదాయాలు, ఆచార వ్యవహారాలు వంటివి కనిపించని వారసత్వ విభాగంలోనికి వస్తాయి. పూర్వీకుల నుంచి మనకు లభించిన ఈ ఘనమైన వారసత్వం అనేది కేవలం ఒక చరిత్ర కాదు, ఇదొక శాస్త్రం, వివిధ వర్గాల ప్రజలను కలిపే వారధిగా చెప్పాలి. అంతేకాదు వారసత్వ సంపద కృత్రిమ సరిహద్దుల్ని చెరిపి, వసుధైక కుటుంబమన్న భావనను పెంపొందించే మొత్తం మానవాళి ఉమ్మడి భాగస్వామ్య స్మృహ” ఇది గత వైభవ ప్రాభవాలను నేటి తరానికి జ్ఞప్తికి తీసుకువచ్చి భవిష్యత్తుకు బాటలు వేస్తుంది.