દુઃખ પ્રિયનને ગુમાવવાનું..

મૃત્યુ એ એક અનિવાર્ય ક્ષણ છે. એનો આઘાત લાગે એ સાહજિક છે, પરંતુ એનો સ્વીકાર પણ જરૂરી છે.

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

તમારું હૃદય અટકી ગયું અને મારું ધબકતું રહ્યું એ ક્ષણ હું ક્યારેય ભૂલીશ નહીં!

                                                                              - એન્જેલા મિલર 

I will never forget the moment your heart stopped and mine kept beating!

                                                                                - Angela Miller

દરેક વ્યક્તિએ કોઈક વાર તો પોતાના પ્રિયજનને ગુમાવવાનો અનુભવ કર્યો જ હશે કે પછી કરશે. કોઈકને હંમેશ માટે ગમાવવા પછી જે માનસિક પીડા કે નકારાત્મક ભાવના અનુભવાય છે એને શોક અથવા Bereavement કહેવાય છે. આ દરમિયાન વ્યક્તિ ઉદાસી, નિષ્ક્રિયતા અને કોઈક વાર ગુસ્સાની લાગણી પણ અનુભવી શકે છે. આ સમય દરમિયાન વ્યક્તિ મૃત્યુની અંતિમતાનો અર્થ સમજવાનો પ્રયાસ કરે છે. જે પ્રિયજનને ગુમાવી ચૂક્યા એની ખોટને સ્વીકારી એમના વગર જીવનમાં જે પરિવર્તન આવે છે એ સાથે અનુરૂપ બનવાના પ્રયાસ કરે છે.

શોકની સામાન્ય પ્રક્રિયાના તબક્કા આ પ્રમાણે ગણાય છેઃ