આજના જમાનાનું આવશ્યક અનિષ્ટ

આજે સોશિયલ મિડિયા, ટેલિવિઝન અને એવાં વિવિધ માધ્યમ પરથી, ચારે બાજુથી જાહેરખબરોનો મારો આપણી પર થઈ રહ્યો છે ત્યારે જરા નિરાંતે બેસીને કેવી કેવી ચતુરાઈપૂર્વક ઍડ્વર્ટાઈઝ કરવામાં આવે છે તથા એની આપણા પર કેવી અસર પડે છે એ વિચારવાનો સમય આવી ગયો છે.

- કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ)

જાહેરખબર વિશે કોઈએ કહેલું કે સત્યમાંથી અડધા આખેઆખું જૂઠાણું સર્જવાની કળા એટલે ઍડ્વર્ટાઈઝિંગ. ગ્રાહક પાસે પૈસા ન હોવા છતાં એને જરાય જરૂરી નહીં એવી ચીજ ખરીદવાની ફરજ પાડે એનું નામ જાહેરખબર. આજકાલ ભ્રામક દાવા કરીને ગ્રાહકોને ગેરમાર્ગે દોરવા ક્રિકેટર, ફિલ્મસ્ટાર પાસે પોતાની પ્રોડક્ટનાં, સર્વિસનાં અથવા આજકાલ જેનો રાફડો ફાટ્યો છે એ મોબાઈલ ઍપનાં ગુણગાન ગવડાવવાનો ઉદ્યમ જોરશોરમાં ચાલી રહ્યો છે તો સરોગેટ ઍડ એટલે કે સોડાના નામે શરાબ વેચવો જેવી જાતજાતની તરકીબ પણ દુનિયાભરની કંપનીઓ તથા જાહેરખબર બનાવનારા કરતાં હોય છે.

- અને ઍડ્વર્ટાઈઝિંગ બિઝનેસમાં જૂઠાણાંનું જો કોઇ એક જ્વલંત ઉદાહરણ હોય તો એ છે સૌંદર્યપ્રસાધનોનો પ્રચાર કરતી જાહેરખબરો. દુનિયાની કોઈ ક્રીમ તમને ગોરા બનાવી શકતી નથી અથવા એવી કોઈ ક્રીમ જ નથી, જે ત્વચાનો રંગ બદલી શકે એવું વિજ્ઞાને પુરવાર કર્યું હોવા છતાં આવી જાહેરખબરો થતી રહે છે અને લોકો હોંશે હોંશે આવી પ્રોડક્ટ ખરીદે છે.

તાજેતરમાં જ હેલ્થ ડ્રિન્ક હોવાનો દાવો કરનારી એક બ્રાન્ડનો વિવાદ થયો. વાત છે બચ્ચાં માટેનાં કહેવાતાં હેલ્થ ડ્રિન્ક. અહીં માતા-પિતાને એક સવાલઃ શું તમે ખરેખર મા છો કે અમુક પીણાં કે પીણાંમાં ભેળવાતા પાઉડર તમાર બાળકોને સ્માર્ટ, ઊર્જાવાન, ઊંચાં-કદાવર બનાવી દેશે?

અમિતાભ બચ્ચન-શાહરુખ ખાન-અજય દેવાન-અક્ષય કુમારથી લઈને ક્રિકેટરો કપિલ દેવ-સુનીલ ગાવસકર બધા પાન-મસાલાની ઍડમાં ચમકે છે.