લિવિંગ રુટ-બ્રિજ કુદરતની આ તે કેવી અજાયબી?

નદી-નાળાં પાર કરવા માટે એના પર પુલ બાંધવાની કળા માનવજાતે વર્ષો પહેલાં હસ્તગત કરી છે. શરૂઆતમાં લોકો લાકડાં અને દોરડાંથી સાદા પુલ બનાવતા હશે, પરંતુ આજે પુલનિર્માણમાં દુનિયાભરની લેટેસ્ટ ટેક્નોલૉજીના ઉપયોગથી આપણી આંખ ફાટી જાય છે. જો કે મેઘાલયમાં રબર વૃક્ષનાં મૂળને વળાંક આપીને કુદરતી રીતે પુલનિર્માણ કરવાનો વર્ષો પહેલાંનો દેશી જુગાડ તો એથીય ચઢે એવો છે.

- નિતુલ ગજ્જર (વડોદરા)

જિંગકિંગ રી..

ચીની પ્રમુખના નામ (સી જિનપિંગ)ના ઉચ્ચારને મળતા આવતા જિંગકિંગ રીનો અર્થ આપણા ઈશાન ભારતની ખાસી પ્રજાની બોલીના હિસાબે થાય એક પ્રકારનો ઝૂલતો પુલ. ના, આ ઝૂલતો પુલ એટલે જાણીતા યાત્રાધામ હૃષીકેશના લક્ષ્મણ ઝૂલા કે આ વિક્રમ સંવતની શરૂઆતમાં મોરબીમાં તૂટી પડ્યો એવો ઝૂલતો પુલ પણ નહીં. ખાસી જાતિના લોકો જેને

જિંગકિંગ રી તરીકે ઓળખે છે એ તો અમુક ચોક્કસ પ્રકારનાં ઝાડનાં મૂળને વાળી એની વ્યવસ્થિત ગૂંથણી કરીને બનાવવામાં આવે છે.

આવતા મહિને ઈશાન ભારતનાં જે ત્રણ રાજ્યમાં ચૂંટણી થવાની છે એમાં એક છે મેઘાલય. ગયા સપ્તાહે જ મેઘાલયે એનો ૫૧મો સ્થાપના દિન ઊજવ્યો. જો કે અત્યારે મેઘાલયને યાદ કરવાનું કારણ નથી એની વિધાનસભા ચૂંટણી કે નથી એનો સ્થાપના દિન. મેઘાલય અને વિશેષ તો જિંગકિંગ રી તરીકે ઓળખાતા ઝાડનાં મૂળિયાંના પુલને યાદ કરવાનું કારણ એ કે થોડા વખત પહેલાં આ પ્રકારના પુલ (લિવિંગ રૂટ બ્રિજ-એલઆરબી)નો સંભવિત વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઈટની યાદીમાં યુનેસ્કો દ્વારા સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

મોરબીનો ઝૂલતો પુલ મરામતકાર્ય પૂરું થયાના થોડા જ દિવસોમાં એનો એક કૅબલ તૂટી પડતાં દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થયો અને ૧૩૦થી વધુ લોકોનાં મોતનું નિમિત્ત બન્યો હતો. એ દિવસોમાં પણ મેઘાલયના આ પુલ ચર્ચાને ચાકડે ચડ્યા હતા. કારણ એ કે મેઘાલયમાં આવા અનેક લિવિંગ રૂટ બ્રિજ છે, જેમાંથી કેટલાક તો ૨૦૦-૨૫૦ વર્ષ જૂના હોવાનું એટલે કે એટલાં વર્ષ અગાઉ બંધાયેલા હોવાનું કહેવાય છે. આ સામે અત્યારે આધુનિક ઈજનેરી ટેક્નિકથી બનતા બ્રિજનું આયુષ્ય વધુમાં વધુ કેટલું ગણી શકાય?