આખરે આવી રહ્યો છે ડિજિટલ રૂપિયો

આવતા માર્ચ મહિનાથી શરૂ થનારી પેમેન્ટ સુવિધા હશે વધુ સરળ-સલામત.

- જયેશ ચિતલિયા

ક્રિપ્ટોકરન્સીનાં જોખમો-પડકારોને ધ્યાનમાં રાખી રિઝર્વ બૅન્ક-સરકાર બન્નેને એનો વિચાર માફક આવતો નહોતો. આ કારણે ક્રિપ્ટો પર ટૅક્સ નાખીને અને એનાં એક્સચેન્જિસ પર દરોડા પાડીને આ કરન્સીને દેશની બહાર જવા પર મજબૂર કર્યા પછી હવે ભારતીય ડિજિટલ કરન્સી રુપે ઈ-રૂપી લાવવામાં આવી રહી છે. રિઝર્વ બૅન્કે આની તૈયારીની ઘોષણા કરી દીધી છે. એનો અમલ આગામી વરસે કરવાનો પ્લાન છે. આ એક વધારાની સલામત-જવાબદારીવાળી પેમેન્ટ સુવિધા છે. બાકી, વર્તમાન પેમેન્ટ સવલત-સિસ્ટમ ચાલુ જ રહેશે.

આ હશે એક નવી ક્રાંતિ

ક્રિપ્ટોકરન્સીને ભારતમાં માન્યતા મળે એની શક્યતા દૂર દૂર સુધી હવે દેખાતી નથી, કારણ કે રિઝર્વ બૅન્ક ઑફ ઈન્ડિયા (આરબીઆઈ)એ ટૂંક સમયમાં ડિજિટલ રૂપીને લૉન્ચ કરવા પાઈલટ પ્રોજેક્ટનો નિર્ણય લીધો છે. તાજેતરમાં જ રિઝર્વ બૅન્કે કરેલી જાહેરાત મુજબ સેન્ટ્રલ બૅન્ક ડિજિટલ કરન્સી (સીબીડીસી) સંબંધિત ડિજિટલ રૂપીનાં પ્રકાર અને ફીચર્સથી લોકોને વાકેફ કરવાનો હેતુ ધરાવે છે. આ ડિજિટલ કરન્સી ઈ-રૂપી તરીકે ઓળખાશે.

આરબીઆઈએ સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું છે કે સીબીડીસી એના વપરાશકારો માટે ચુકવણીનો વધુ એક વિકલ્પ બની રહેશે. જો કે એનો ઉદ્દેશ વર્તમાન પેમેન્ટ સિસ્ટમ્સને માન પેમેન્ટ સિસ્ટ અને બદલવાનો નથી. સીબીડીસી એવું ચલણ છે, જેને નિયામક (આરબીઆઈ)નું પીઠબળ હશે અને એને ડિજિટલ રૂપમાં સ્ટોર કરવામાં આવશે. એને પેપરની ચલણી નોટમાં પણ ફેરવી શકાશે. ડિજિટલ રૂપી ભારતના અર્થતંત્રને વેગવાન બનાવવા સાથે નાણાકીય અને પેમેન્ટ્સ સિસ્ટમ્સને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવશે.

ડિજિટલ રૂપી શું છે?