ભાવનગર બંદર પાછા આવશે એ અચ્છે દિન?

દુનિયાના પ્રથમ સીએનજી ટર્મિનલ અને બ્રાઉન ફીલ્ડ પોર્ટનાં નિર્માણના શિલાન્યાસ સાથે ભાવનગરનો દરિયો એનો અગાઉનો ઠાઠ પાછો મેળવે એવી શક્યતા ઊભી થઈ છે.

- જયેશ દવે (ભાવનગર)

દેશના ૭૫૦૦ કિલોમીટરથી પણ લાંબા દરિયાકિનારામાંથી એકલા ગુજરાત પાસે જ આશરે ૧૬૦૦ કિલોમીટરનો સમુદ્રી તટ છે અને નાનાંમોટાં ૪૨ બંદર ગુજરાત પાસે છે. એમાંથી કંડલા, મુંદ્રા, હજીરા, વેરાવળ, જામનગર સહિતનાં પોર્ટ જાણીતાં છે જ, પરંતુ સૌરાષ્ટ્રનાં બીજાં બંદરની વાત કરીએ તો અલંગ દુનિયાના સૌથી મોટા શિપ રિસાઈકલિંગ (અથવા તો શિપ બ્રેકિંગ) યાર્ડ તરીકે ઓળખાય છે તો ઘોઘા રો પૅક્સ સર્વિસ માટે જાણીતું થયું છે.

ભાવનગર જિલ્લાનાં આ બે જાણીતાં પોર્ટ ઉપરાંત ભાવનગરનું પણ બંદર છે. જો કે ભવ્ય ભૂતકાળ ધરાવતું ભાવનગર બંદર વસમો વર્તમાન ભોગવી રહ્યું છે. હવે અહીં વિશ્વના પ્રથમ સીએનજી ટર્મિનલ તથા બ્રાઉન ફીલ્ડ પોર્ટનાં નિર્માણનો શિલાન્યાસ થયો છે ત્યારે ઉજ્જવળ ભવિષ્યની આશા જાગી છે.

આવી હતી જાહોજલાલી..

ભાવનગર બંદરનો ભૂતકાળ ભવ્ય રહ્યો ભૂતકાળ ભવ્ય રહ્યો છે. ભાવનગર રાજ્યન સ્થાપના ભાવનગર રાજ્યની સ્થાપના કરનારા ભાવસિંહજીએ જૂના બંદરનો વિકાસ કરી દરિયાપારના વ્યાપારની ક્ષિતિજ ખોલી હતી. ૧૮૮૦માં બ્રિટિશ સરકાર સાથે કરાર થયા અને ભાવનગર બંદરને સ્વતંત્ર પોર્ટ તરીકે અધિકાર મળ્યા. એ સમય દરમિયાન ભાવનગરના શાસકોએ વ્યાપાર માટે લૅડી કમ્પાસ નામની બોટ ખરીદી હતી તો ભાવનગર નામની આગબોટ તૈયાર કરાવી હતી. ભાવનગર અને મુંબઈ વચ્ચે એ સમયે બોટની આવનજાવન વધુ રહેતી. કાઠિયાવાડ-સૌરાષ્ટ્રનાં તમામ બંદરો પર જે જહાજોની અવરજવર રહેતી એમાંથી ૬૦થી ૮૦ ટકા ભાવનગર બંદરથી થતી. આ આંકડા જ ભાવનગર બંદરની એ સમયની જાહોજલાલી સૂચવે છે.