ધીરુ પુરોહિત
કાઠિયાવાડ એટલે કે સૌરાષ્ટ્ર કહેવતોનો પ્રદેશ છે. આ પંથકની ખમીરવંતી પ્રજાની એક લાક્ષણિકતા છે કે એ જે કામ કરે તે દિલથી અને એકધારું કરે એટલે અહીં ઘણાંબધાં કામ કે પ્રસંગો એટલા એકધારા અને દિલથી થયા કે તેની કહેવત બની ગઈ. આવી જ એક કહેવત હાલના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ દીવના મુક્તિ સંગ્રામ સાથે સંકળાયેલી છે, કારણ કે તેમાં કાઠિયાવાડીઓ છે. આ કહેવત છે, ‘દીવ, દમણ અને ગોવા.. ફિરંગીઓ બેઠા રોવા' ફિંરંગી શાસન હેઠળના આ પ્રદેશોને આઝાદી મળી પણ તેમાં દીવની આઝાદીની ખાસ વિશેષતા છે.
દીવના મુક્તિ સંગ્રામની કહાની એટલા માટે વિશેષ છે કે દીવ, દમણ અને ગોવા પર અંગ્રેજો નહીં, પણ પોર્ટુગીઝો એટલે કે પોર્ટુગીઝોનું શાસન હતું. આ પ્રદેશો દેશની આઝાદીના લગભગ દોઢ દશકા પછી આઝાદ થયા. એ ઇતિહાસ સર્વવિદિત છે કે ભારતની આઝાદી માટે ઈ.સ. ૧૮૫૭થી ૧૯૪૬ સુધી સ્વતંત્રતાની લડાઈઓ, ચળવળો વિવિધ પ્રાંતોમાં થતી રહી, પણ જૂનાગઢ (સોરઠ) રાજના સીમાડે આવેલ દીવનું પોર્ટુગીઝ શાસન તો એ પછી પણ જેમનું તેમ જ હતું. દીવને આઝાદ કરવા જંગ ખેલાયો તેમાં જૂનાગઢની આરઝી હકૂમતની ભૂમિકા અનુકરણીય રહી અને તેમાંય પડદા પાછળ તો સરદાર પટેલ જ રહ્યા.
This story is from the August 06, 2022 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the August 06, 2022 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
એનાલિસિસ
ચૂંટણીમાં થતાં સર્વેક્ષણોની વિશ્વસનીયતા કેટલી?
રાજકાજ
કોરોના વેક્સિનની સાઇડ ઇફેક્ટ વધુ પડતી શંકાઓ નિરર્થક
રાજકાજ
ભાજપના મોવડીઓની મનમાની અને પક્ષના કાર્યકરોની હતાશા
પંચામૃત
હિંમત એટલે અણનમ રહેવાની પ્રતિજ્ઞા
વિઝા વિમર્શ
એલ-૧ વિઝા મેળવવાનાં પગલાં (૨)
મૂવી ટીવી
કલાકારો પોતાનું ધ્યાન રાખે છે, પોતાના ચાહકોનું નહીં
ફેમિલી ઝોન હેલ્થ
અકળાવતારી અળાઈમાં રાહત કેવી રીતે મેળવવી?
વાણી એ અગ્નિ છે, ભસ્મીભૂત પણ કરી શકે અને હૂંફ પણ આપી શકે
આપણી વાણીનો વિસ્તાર નકામી લવારીથી લઈને નાદ બ્રહ્મની સાધના સુધી વિસ્તરી શકે છે. બસ, એ વિસ્તાર કેવી રીતે કરવો એ આપણે જોવાનું છે.
કચ્છનું રજવાડી સ્થાપત્ય, ગઢ અને કિલ્લાઓ
દુશ્મનોથી નગરનું રક્ષણ કરવા માટે રાજાશાહી જમાનામાં કિલ્લાઓ બંધાતા હતા. મહારાષ્ટ્ર, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ વગેરે રાજ્યોમાં ખૂબ મોટા કિલ્લાઓ છે. ગુજરાતમાં સૌથી વધુ એટલે કે ૩૦૦થી વધુ કિલ્લાઓ કચ્છમાં છે. સિંધુ સંસ્કૃતિના સમયનાં નગરોમાં પણ કિલ્લાના અવશેષો જોવા મળે છે. કચ્છમાં સળંગ ૪૫૦ વર્ષ સુધી જાડેજા વંશનું શાસન રહ્યું છે. તેમાં ઘણા ઉતાર-ચડાવ આવ્યા હતા, પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન રાજ કરનારા ૧૮ રાજવીઓએ કિલ્લાઓનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું, તેમ જ તેમના ભાયાતો દ્વારા દરબારગઢોનું નિર્માણ થયું હતું. કોઈએ ગામગઢ પણ બનાવરાવ્યા હતા. જોકે આજે ભૂકંપનો માર અને આધુનિક કાળના વહીવટકર્તાઓની ઇતિહાસની સ્મૃતિ સાચવવાની બેદરકારીથી બહુ થોડા કિલ્લા, ગઢ સારી અવસ્થામાં છે. મોટા ભાગના કિલ્લામાં મુખ્ય દ્વાર, ઝરુખાઓ, પાયા, કોઠાના અવશેષો જ જોવા મળે છે.
પુસ્તક પરિચય
૧૯૬૫નું યુદ્ધ : કચ્છનો અંગભંગ કોના વાંકે?