రూపాయి అంతర్జాతీయీకరణ

భారత్ నామమాత్రపు GDP ద్వారా ప్రపం చంలోని ఐదవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థ. కొనుగోలు శక్తి సమానత్వం ద్వారా మూడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థ.

- - జికెఎస్ అనిరుధ్ (గెట్ సివిల్స్ అకాడెమీ)

రూపాయి భారతదేశం యొక్క అధికారిక కరెన్సీ.

భారత్ నామమాత్రపు GDP ద్వారా ప్రపం చంలోని ఐదవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థ. కొనుగోలు శక్తి సమానత్వం ద్వారా మూడవ అతిపెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థ.

భారతదేశం యొక్క కొన్ని పొరుగు దేశాలైన భూటాన్ మరియు నేపాల్లో కూడా రూపాయిని చట్టబద్ధమైన టెండర్గా ఉపయోగిస్తారు.

అయితే, రూపాయి అంతర్జాతీయ కరెన్సీకి దూరంగా ఉంది, అంతర్జాతీయ విదేశీ మారకపు మార్కెట్ మరియు వాణిజ్య లావాదేవీలలో చాలా తక్కువ వాటా ఉంది.

రూపాయి యొక్క అంతర్జాతీయీకరణ అనేది భారతదేశం వెలుపల, వాణిజ్యం, పెట్టు బడి, నిల్వలు, ఇతర ప్రయోజనాల కోసం రూపాయి యొక్క ఉపయోగం మరియు అంగీ కారాన్ని పెంచే ప్రక్రియను సూచిస్తుంది. రూపా యిని అంతర్జాతీయంగా మార్చడం వల్ల భారత దేశానికి అనేక ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి, అయితే, ఇది అనేక సవాళ్లు మరియు నష్టాలను కూడా కలిగిస్తుంది.

రూపాయి అంతర్జాతీయీకరణ ప్రస్తుత  స్థితి

(1) పరిమిత పురోగతి:

రూపాయి అంతర్జాతీయీకరణకు ఇంకా బహు దూరంగానే ఉంది. గ్లోబల్ ఫారిన్ ఎక్స్ఛేంజ్ మార్కెట్లో రూపాయికి రోజువారీ సగటు వాటా 1.6% చుట్టూ ఉంది, అయితే ప్రపంచ వస్తువుల వ్యాపారంలో భారతదేశం వాటా కేవలం 2% మాత్రమే.

(2) అంతర్జాతీయీకరణను ప్రోత్సహించ డానికి తీసుకున్న చర్యలు:

రష్యా, UAE, శ్రీలంక మరియు మారి షప్ ని బ్యాంకుల కోసం రూపాయి వోస్ట్రో ఖాతాలను తెరిచేందుకు భారతీయ బ్యాంకులను ప్రోత్సహించడంతోపాటు, రూపాయి అంతర్జా తీయీకరణను ప్రోత్సహించడానికి (ఉదా., బాహ్య వాణిజ్య రుణాలను రూపాయిలో పొందడం) ప్రోత్సహించడానికి భారతదేశం కొన్ని చర్యలు తీసుకుంది. దాదాపు 18 దేశా లతో రూపీస్ లో స్థాపించబడింది.

అయినప్పటికీ, అటువంటి లావాదేవీలు పరిమితం చేయబడ్డాయి, భారతదేశం ఇప్పటికీ రష్యా నుండి చమురును డాలర్లలో కొనుగోలు చేస్తోంది.

వోస్ట్రో ఖాతా అనేది విదేశీ బ్యాంకు కోసం దేశీయ బ్యాంకు కలిగి ఉన్న బ్యాంక్ ఖాతా. ఇది దేశీయ కరెన్సీలో సూచించబడుతుంది. రూపాయి వోస్ట్రో ఖాతా ప్రత్యేకంగా భారతీయ బ్యాంకులో విదేశీ సంస్థ డిపాజిట్లను భారతీయ రూపాయలలో కలిగి ఉంటుంది.

(3) కరెన్సీ మార్పిడిపై పరిమితులు: