આ ચુકાદાથી વિવાદનો અંત નહીં આવે..

સામાજિક ઉપરાંત આર્થિક દૃષ્ટિએ પણ પછાત હોય એવા લોકો માટે શિક્ષણસંસ્થા ને સરકારી નોકરીમાં ‘ક્વૉટા સિસ્ટમ’ રાખવાનું ઉપકારક નીવડશે કે..?

- હીરેન મહેતા

સર્વોચ્ચ અદાલતનો ફેંસલો હજી કાનૂની આંટીઘૂંટી નોતરશે.

૧૯૯૦ના દાયકામાં દેશના રાજકારણ અને સમાજજીવનમાં મોટું વમળ પેદા કરનારા મંડલ પંચના અહેવાલનો અમલ થયો ત્યારથી પછાત વર્ગ માટેના અનામતનો મુદ્દો સતત ચર્ચાતો અને ન્યાયતંત્રમાં જુદાં જુદાં સ્તરે અફળાતો રહ્યો છે. હમણાં સર્વોચ્ચ અદાલતે આર્થિક દૃષ્ટિએ પછાત વર્ગના લોકો માટે શૈક્ષણિક સંસ્થા તથા સરકારી નોકરીમાં દસ ટકાનો ક્વૉટા રાખવાના મોદી સરકારના પગલાને માન્ય રાખ્યું એને દેશ આઝાદ થયો ત્યારથી ચાલી આવતી લડતનું એક સીમાચિહ્ન ગણી શકાય.

વર્ષ ૨૦૧૯માં લોકસભાની ચૂંટણી પહેલાં મોદી સરકારે એક બંધારણીય સુધારા દ્વારા આર્થિક ધોરણે પણ પછાત વર્ગ (ઈકોનોમિકલી વીકર સેક્શન) માટે અનામતની જોગવાઈ કરી હતી. સવર્ણોમાં જે ગરીબ હોય એવા લોકો માટે અદાલતે ખંડિત નિર્ણય સાથે આ જોગવાઈ મંજૂર રાખી છે ખરી, પણ અનામતનો મુદ્દો એટલો આળો બનાવી દેવામાં આવ્યો છે કે આ મામલે વર્ષોથી ચાલી રહેલા ગજગ્રાહનો નિવેડો ઝટ આવે એમ લાગતું નથી. સવાલ બંધારણના અધિકારના આપણા માળખા અને એ અંતર્ગત નાગરિકોને આપવામાં આવેલા સમાન કથિત ઉલ્લંઘનનો છે.