Dönüşümün Kalbi Sanayide Atıyor

ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNÜN MERKEZİNDE ARTIK YENİLENEBİLİR KAYNAKLAR KADAR SANAYİ POLİTİKALARI DA VAR. TÜRKİYE'DE SANAYİ, ENERJİNİN YARISINA YAKININI TÜKETİYOR. NET SIFIR HEDEFİNE ULAŞMAK YALNIZCA ENERJİ DEĞİL, TEKNOLOJİ VE ÜRETİM POLİTİKALARIYLA BİRLİKTE MÜMKÜN.

- HASAN KUŞ

Enerji dönüşümünden söz ederken tartışmalar çoğunlukla yenilenebilir kaynaklar, kritik mineraller ya da karbon yakalama teknolojileri etrafında dönüyor. Oysa dönüşümün asıl katalizörü, bu unsurları ekonomik bir çerçevede hayata geçirecek olan sanayinin kendisi. Bugün sanayi, toplam nihai enerji tüketiminin yüzde 30'unu doğrudan yapıyor. Dolaylı etkileriyle bu oran yüzde 50'ye yükseliyor. Bu da enerjide dönüşümün, üretim biçimleri, teknoloji yoğunluğu ve sanayi politikalarıyla birlikte ele alınması gerektiğini açıkça gösteriyor.

2023 verilerine göre sanayi nihai enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 59'unu fosil yakıtlardan, yüzde 31'ini elektrikten, yüzde 7'sini ise diğer ısı kaynaklarından karşılıyor. Yenilenebilir enerjinin payı yalnızca yüzde 3 seviyesinde. Sanayi, GSYH'nin yüzde 20'sini, ihracatın ise yüzde 88'ini oluşturuyor. Ancak bu güçlü yapı, yüksek enerji tüketimi ve karbon yoğun üretim nedeniyle önemli kırılganlıklar barındırıyor. Shura Enerji Dönüşüm Merkezi'ne göre Türkiye'nin toplam karbon salımının yüzde 88'i düşük ve orta teknoloji yoğun sektörlerden kaynaklanıyor. Yani net sıfır hedefi yalnızca enerji değil, teknoloji politikalarıyla da yakından ilişkili.

HIZ VAR, ANCAK DENGESİZ

McKinsey Global Enstitüsü'nün 2024 tarihli analizine göre, enerji dönüşümünün fiziksel altyapısı ilerliyor; ancak küresel hedeflere ulaşmak için gereken hızın yalnızca yarısına ulaşılmış durumda. Paris Anlaşması ile uyumlu bir yol haritasında 2050'ye kadar devreye alınması gereken düşük emisyonlu teknolojilerin yalnızca yüzde 13,5'i faaliyette. Güneş, rüzgâr ve elektrikli araçlarda ilerleme kaydedilirken; ağır sanayi, hidrojen yakıtları ve karbon yakalama teknolojilerinde ilerleme oldukça sınırlı.