Toplumsal Tarih Magazine - Sayı: 316

In this issue

Nisan 2020’de Toplumsal Tarih; TBMM’nin ilk yıllarını ele alan "TBMM’nin Açılışının 100. Yıl Dönümü" başlıklı özel bir dosya sunuyor. Dosyanın editörlüğünü de üstlenen Ahmet Demirel, dosyayı Birinci Meclis’in faaliyet kronolojisi ile açıyor. Dosyaya sunduğu ikinci makalesinde ise Türkiye’nin kuruluş yıllarında yürürlüğe sokulan ve kişi temel hak ve özgürlüklerini yöneticilere karşı güvence altına almayı amaçlayan Hürriyet-i Şahsiye Kanunu’nu ele alarak Birinci Meclis’te kanun çalışmaları sırasında yürütülen tartışmaları aktarıyor. Ömer Turan ile Güven Gürkan Öztan beraber kaleme aldıkları makalelerinde Mustafa Kemal’in 24 Nisan’da Meclis kürsüsünden Ermenilere yönelik katliamları fazahat (alçaklık, rezillik, utanılacak iş) olarak nitelediği konuşmasına odaklanarak sonradan resmi politika olarak benimsenen inkârcılık politikası tarafından unutturulmuş olan bu tavrın, 100 yıl önce hangi saiklerle şekillendiğini incelemeye alıyorlar. Erol Köroğlu, Mahmut Attila Aykut’un ilk baskısı 1942’de yapılan ama ulusal edebiyatın şu veya bu sebeple ana listesine alınmamış ve unutulmaya terk edilmiş Kurtuluş Savaşı anlatılarından biri olan Silâh Arkadaşları romanını mercek altına yatırıyor. Nurşen Gürboğa; Birinci Meclis’in Zonguldak kömür madeni işçilerinin çalışma ve yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik olarak 1920-1921 yıllarında çıkardığı kanunları değerlendirirken Meclis tartışmalarına odaklanarak siyasal iktidarın havza işçilerine yönelik ilgisinin nedenlerini, sınıf sorununa yaklaşımını ve dönemin ihtilalci alternatifleri yerine önerdiği çözümleri tartışıyor. Son olarak Songül Miftakhov ise Milli Mücadele ortamı içinde, toplumun maddi birikiminin gereksiz yere harcanmasını önlemeyi, düğünlerde yapılan israftan kaynaklanan sosyal problemleri çözmeyi amaçlayan ve evlilik kurumu ile nasıl evlenileceğini düzenleyen Men-i İsrafat Kanunu’nu okuyucuya aktarıyor.