હેલ્મેટ પહેરવાનો આટલો વાંધો કેમ છે ભાઈ?

 દુનિયામાં સૌથી વધુ રોડ અકસ્માત થાય છે એ ભારતમાં એક્સિડેન્શિયલ મોત પાછળ હેલ્મેટ ન પહેરવી એ એક મોટું કારણ હોવાના આંકડા છે. હેલ્મેટ પહેરવાનો અણગમો હોય કે એ પહેરવાથી અસુખ થતું હોય, પણ આ અગવડની કિંમત જાન આપીને તો ન જ ચૂકવાય.

- નિતુલ ગજ્જર (વડોદરા)

મું બઈનો તાજો કિસ્સો. એક ભાઈ એમના મિત્રને એનું સ્કૂટર પહોંચાડવા માટે ઘરેથી નીકળ્યા. હેલ્મેટ પણ પહેરી અને એમનું ડ્રાઈવિંગ પણ સેફ. જો કે રસ્તામાં કોઈ વાહને એમના સ્કૂટરને ટક્કર મારી. આ ભાઈ ઊછળીને રોડ ડિવાઈડર પર પડ્યા. કમનસીબે એમણે હેલ્મેટનો પટ્ટો બાંધ્યો નહોતો એટલે હેલ્મેટ ઊછળીને પહેલાં જ પડી ગઈ અને એ ભાઈનું માથું જોરથી ડિવાઈડરના પથ્થર સાથે અફળાયું.

પછી જે થયું એ તદ્દન ફિલ્મી કે ટીવીસિરિયલ જેવું લાગેઃ ત્રણેક દિવસ કોમામાં રહીને એક જટિલ સર્જરી પછી આ સજ્જન બચી તો ગયા, પણ માથાની નસ દબાઈ જવાથી એમની યાદશક્તિ પર અસર થઈ ગઈ. અત્યારે એ સ્વજનો-મિત્રોમાંથી અમુકને જ ઓળખી શકે છે. બીજા જે એમને મળવા જાય એમની સામે શૂન્યમનસ્ક બની તાક્યા કરે. જો કે ડૉક્ટરોના મતાનુસાર દવાની અસર થતાં નસ ઠીક થશે એટલે ધીમે ધીમે આ ભાઈ એમની સ્મૃતિ પાછી મેળવી લેશે.

આવા કિસ્સા આપણે રોજ સાંભળીએ છીએ. એને આંકડામાં વ્યક્ત કરીએ તો ભારત સરકારના એક રિપોર્ટ અનુસાર ૨૦૨૧માં આપણે ત્યાં કુલ ૪,૧૨,૪૩૨ લોકો કોઈ ને કોઈ રોડ અકસ્માતમાં જખમી થયા અને એમાંથી ૧,૫૩,૯૭૨ જણા મોતને ભેટ્યા, જ્યારે બીજાને નાની-મોટી ઈજા થઈ.

અકસ્માતગ્રસ્તોનો આંકડો આગલા વર્ષ (૨૦૨૦)ની સરખામણીએ ૧૨.૬ ટકા વધુ હતો. આપણે ત્યાં દર વર્ષે સરેરાશ દોઢ લાખ લોકો સડક દુર્ઘટનામાં મૃત્યુ પામે છે, એમાંથી આશરે ત્રીસ ટકા લોકો સ્કૂટર કે બાઈકચાલક હોય છે અને એમાંથી મોટા ભાગનાએ હેલ્મેટ ન પહેરી હોવાને કારણે હેડ ઈન્જરી એમના મોતનું કારણ બને છે.

૨૦૨૧ના આંકડા જોઈએ. એ વર્ષ દરમિયાન અકસ્માત વખતે માથામાં વાગવાને કારણે ૪૬,૫૯૩ બાઈક કે સ્કૂટરસવાર મોતને ભેટ્યા, જેમાં  ૧૩,૭૦૦ પિલિયન રાઈડર (અર્થાત્ પાછળની સીટ પર બેસનારા) હતા. ટૂંકમાં, હેલ્મેટ ન પહેરવાની બેદરકારી વર્ષે ૪૫-૫૦ હજાર લોકોનો ભોગ લે છે. ઈન્ટરનૅશનલ ઑટોમોબાઈલ ફેડરેશનના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ અને એક અગ્રણી મોટરબાઈક રેસ ટીમના લીડર જિન ટોટે હમણાં આ આંક ટાંકીને ભારતીયોને રીતસર ટોક્યાઃ ‘જે દેશમાં ટુ-વ્હીલર પર સવારી કરનારે હેલ્મેટ પહેરવાનું ફરજિયાત છે ત્યાં વર્ષે આટલા લોકો હેલ્મેટ ન પહેરવાને કારણે મૃત્યુ પામે છે એ કેવું?’