సంఘమిత్ర విజయగాథ

థేరవాద బౌద్ధులంతా 26 డిసెంబర్ 2023న 'సంఘమిట్ట డే' జరుపుకుంటున్నారు. సంఘమిట్ట అంటే చాలామందికి తెలియకపోవచ్చు. సంఘమిత్ర అంటే చక్రవర్తి అశోకుడి కూతురిగా గుర్తుపట్టే అవకాశం ఉంది. అప్పటి పాలిభాషలో ఆమె పేరు సంఘమిట్ట మహాథేరి.

- డాక్టర్ దేవరాజు మహారాజు

థేరవాద బౌద్ధులంతా 26 డిసెంబర్ 2023న 'సంఘమిట్ట డే' జరుపుకుంటున్నారు. సంఘమిట్ట అంటే చాలామందికి తెలియకపోవచ్చు. సంఘమిత్ర అంటే చక్రవర్తి అశోకుడి కూతురిగా గుర్తుపట్టే అవకాశం ఉంది. అప్పటి పాలిభాషలో ఆమె పేరు సంఘమిట్ట మహాథేరి.

ఆమె సోదరుడు మహింద మహాథేరా. ఈ థేరా- థేరి అనేది వారు థేరవాద బౌద్ధంలో విషయాల్ని క్షుణ్ణంగా అభ్యసించి అత్యున్నత స్థాయికి అంటే ఇతరులకు బైద్ధదీక్ష ఇవ్వగల గురుస్థానానికి చేరారని అర్థం! మగవారైతే థేరా అని, మహిళలైతే థేరి అని అంటారు. అందులో ఈ అన్నాచెల్లెళ్లు ఇంకా ఉన్నత స్థాయికి చేరి, మహాథేరా-మహాథేరి అయ్యారు.-ద్ర పదాలు పాలిభాషలో ఉండవు. సంస్కృతీకరించబడిన భాషల్లో అవి చేరాయి. అందుకే మనం వారిని సంఘమిత్ర అని మహేంద్ర అని పిలుచుకుంటున్నాం.ఈ సంఘమిత్ర కోసం ఒక రోజు 'ఉండువప్పోయ'ను బౌద్ధులు ఎందుకు కేటాయించుకున్నారూ? అంటే, బౌద్ధం వ్యాపింపచేయడంలో ఆమె చేసిన విశేషమైన కృషికి గుర్తుగా సంవత్సరంలో చివరి పౌర్ణిమ (ఉండువ ప్) ను ఆమె స్మృతిలో జరుపుకుంటున్నారు. చారిత్రక దృష్టికోణంలో చూసినా, - సాధారణ శకానికి ముందే అశోకుడు మహిళా దృష్టికోణంలో చూసినా, సాధారణ శకానికి ముందే అశోకుడు మహిళా - సాధికారతకు ఎంత అవకాశమిచ్చాడో కూడా దీని ద్వారా మనం గ్రహించొచ్చు.