હોનારત થાય એ અલગ આપણે થવા દઈએ એ અલગ
દેશ બની જાય એ અલગ આપણે બનાવીએ એ અલગ
માણસોનો એકદમ ધસારો કે નાસભાગ થવાની ઘટના એટલે અંગ્રેજીમાં સ્ટેમ્પીડ. એક કાળે એક જ સ્થળની ક્ષમતા હોય તેના કરતાં વધુ સંખ્યામાં લોકોનું હોવું વત્તા બેશિસ્ત વર્તન કરવું. એક ખુરશી હોય ’ને બે કરતાં વધુ વ્યક્તિ તેના પર બેસવા જાય તો શું થાય એ આપણને અનુભવ છે. સંગીત-ખુરશી ના રમ્યા હોય કે અનરિઝર્લ્ડ કોચમાં મુસાફરી ના કરી હોય એવા ભારતમાં રહેતાં માણસને એટલી સમજ છે કે ભારતની વસ્તી વધારે છે. એમાં કમઅક્કલ કે અવિચારી વર્તન કરવાનો આવેગ ધરાવનાર જીવતા માણસ હોય છે એ હકીકત છે. ખીસાકાતરુને ભીડભાડ પ્રત્યે આકર્ષણ હોય. અલબત્ત, મુંબઈની ટ્રેન હોય કે માઉન્ટ એવરેસ્ટનું આરોહણ, જરૂરિયાત હોય તો ગિરદી પ્રત્યે સૂગ ના રાખી શકાય. નેતાની સભા હોય કે ઉત્સવની ઉજવણી, ટોળાં ઊભરાવા એ સહજ ક્રમ છે. ક્રાઉડ ’ને ટ્રાફિક, ભૂત ’ને ભવિષ્ય બંનેની વાસ્તવિકતા છે. મુદ્દો કડવો 'ને અસ્વસ્થતા આપનારો છે. મોરબીની દુર્ઘટનાના સંદર્ભમાં મુદ્દો કરપીણ છે. ખોટું થયું. ખરાબ થયું. ના જ ચલાવી લેવાય.
જેનું હૃદય કાર્યરત છે એવા સાધારણ માણસોની બુદ્ધિ બહેર મારી જાય છે ’ને તેમની સંવેદના બસ વહે જાય છે. જેનું મન કાર્યરત છે એવા બુદ્ધિશાળીઓ વિચારની કુમક પ૨ કુમક ધકેલે જાય છે. સંવેદના ’ને વિચારનું અવનવું સ્ટેમ્પીડ રચાય છે. શબ્દોની ધક્કામુક્કીનો અંતરાલ આગવી અંધાધૂંધી મચાવે છે. ઓછી ભૂગોળમાં વધુ જીવ હોય ત્યારે એકબીજાની અડોઅડ રહી શકતાં ઘેટાં ’ને બકરાં લોકોને યાદ આવે છે. મોટા દાંત, નહોર ’ને શિંગડા હોય એવાં પશુ દશ્યમાં ભરચક દેખાય તો પણ તેમની વચ્ચે ખાલી જગ્યા જોઈ શકાય. પંખી કે તીડનું ઝુંડ આકાશ ભરી દે છતાં એકબીજાને અથડાય છે એવું આપણને નથી લાગતું. ઠસોઠસ, ચસોચસ, કસોકસ વગેરે કાફિયા સભર લાગણીશીલ ગઝલ મોબ ચીરીને ખુલ્લા આકાશમાં ભર દોરી સાથે કપાયેલા પતંગની જેમ ઊંચે જતી રહે છે ’ને બહુમત મનુષ્ય ગમે તેટલો સારો હોય કે સાચો હોય તાળીઓ પાડતો નીચે રહી જાય છે, કે પછી જેમ પતંગો દીપકમાં અસ્ત પામી જાય તેમ શબ્દોના અજવાસમાં ખેંચાઈને અંધારું પામી જાય છે. વારુ, ભાદરવા તરીકે ઓળખાતાં જમીનમાંથી નીકળતાં ચીકણા કીડાની ગતિ ઉટપટાંગ જ રહે જેના પર ધ્યાન ધરવામાં માલ ઉર્ફે સાર નથી.
This story is from the November 19, 2022 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the November 19, 2022 edition of ABHIYAAN.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
વિઝા વિમર્શ એલ-૧ વિઝા મેળવવાનાં પગલાં (૧)
બિઝનેસ પ્લાન બનાવી આપનારા એક્સ્પર્ટો પાસે તમે જે બિઝનેસ કરવાની ઇચ્છા ધરાવતા હોવ એને લગતો એક બિઝનેસ પ્લાન બનાવડાવો. આવો પ્લાન બનાવવા જાણકારો ચારથી લઈને બાર અઠવાડિયાં કે એથી પણ થોડો વધુ સમય લે છે
મુવી-ટીવી
થિયેટર કરતો હોઉં ત્યારે વિદેશી ફિલ્મોને પણ ના પાડી દઉં: મકરંદ દેશપાંડે ‘રજાકાર’ ફિલ્મમાં ખલનાયક નિઝામનો રોલ કરનારા મરાઠી રંગભૂમિ અને હિન્દી ફિલ્મોના જાણીતા અભિનેતા મકરંદ દેશપાંડેએ ‘અભિયાન' સાથે ખાસ વાતચીત કરી હતી. તેમણે હિન્દી ઉપરાંત કન્નડ, મલયાલમ, તમિલ અને મરાઠીમાં ફિલ્મો કરી છે. ‘સરફરોશ', ‘સ્વદેશ’, ‘બુઢ્ઢા... હોગા તેરા બાપ' અને ‘ડરના જરૂરી હૈ' તેમની જાણીતી ફિલ્મો છે.
ગાર્ડનિંગ
પ્રુનિંગ એટલે શું અને તે કેમ જરૂરી છે?
લાફ્ટર વાઇરસ
સત્તા અને ખુરશી જોડિયાં બહેનો છે!
બિંજ-થિંગ
Bagpipers of Himalayan Highland: ‘છોલિયા’ નૃત્યકલા
પ્રવાસન
ચંબા વેલીનો ચાર્મ, ડેલહાઉસી
તસવીર કથા
સાળંગપુરમાં મહંતસ્વામી મહારાજની ઉપસ્થિતિમાં ફૂલદોલ ઉત્સવ ઊજવાયો
બીજાને જજ કરવા કરતાં જાતને મૂલવવી એટલે સ્વયંનું સ્વચ્છતા અભિયાન...
તંદુરસ્ત હો તો ક્યારેક રક્તદાન કરી દેવું એ કૃષ્ણ જેને કર્મ એ કહે એવું કામ છે. પોતે ફેક્યો ન હોય એવો કચરો ઉપાડીને કચરાટોપલીમાં નાખી દેવો એ પણ ગીતાકારને ગમે એવું કામ છે.
સાંપ્રત
ઇઝરાયલ અને ઈરાનનો ટપલીદાવ
અસ્મિતા કે અહંતા?
* રૂપાલા અને ક્ષત્રિય સમાજ વચ્ચે જે કાંઈ ચાલે છે તેમાં નાર્સિસિઝમ છે? * ગ્રીક પાત્ર નાર્સિસસ તળાવમાં પોતાનું પ્રતિબિંબ જોઈને પોતાના પ્રેમમાં પડી જાય છે, નાર્સિસિઝમનો મુદ્દો સાચી રીતે સમજવો પડે. * અસ્મિતા શબ્દને નાર્સિસિઝમ સાથે સંબંધ છે? અસ્મિતા અંગે આપણે કેટલા સાચા છીએ, કેટલા ભ્રમમાં છીએ?