“NASA açıkladı...“

İnternette "NASA açıkladı" veya "NASA doğruladı" adı altında okuduğunuz haberler ne kadar gerçeği yansıtıyor?

- H. Aziz Kayıhan Astronom, Bilim Eğitimcisi

Son günlerde Güneş Sistemi'ne girmiş olan yeni bir ziyaretçi var.

Ziyaretçi derken bir uzaylı veya canlı bir varlıktan bahsediyor değilim. Bahsini ettiğim cisim, başka bir yıldız sisteminden fırlayarak Güneş Sistemi'ne kadar ulaşmış ve geldiği hız sonucu Güneş'in çekim etkisinden kurtulup bir daha dönmemek üzere yoluna devam edecek olan bir kuyrukluyıldız: 31/ATLAS. İsimdeki "31", bu cismin sistemimizde keşfettiğimiz üçüncü yıldızlararası (İngilizce "Interstellar") cisim olduğu anlamına geliyor. 2017 yılında keşfedilen ilk yıldızlararası cisim olan 1I/'Oumuamua'yı tespit edene kadar bu türden cisimler olabileceği çok düşünülen bir durum değildi. İsmin ikinci kısmı olan "ATLAS" ise bu keşfi yapan tarama teleskobunun adından geliyor: Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (Asteroit Karasal Çarpışma Son Uyarı Sistemi).

ATLAS Gözlemevi, Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü tarafından geliştirilen ve işletilen bir teleskop ağı. Bu ağın temel amacı Dünya'ya yakın asteroitleri tespit etmek olduğu için bütçesi NASA tarafından sağlandı. Bütçeyi sağlamak, teleskobu NASA'nın yaptığı anlamına gelmiyor; ancak NASA buradaki verilere birinci elden ulaşabiliyor. Bu tabii ki uzay ajansı açısından büyük bir avantaj. Bu açıdan değerlendirildiğinde, 31/ATLAS'ın haberlerinin "NASA yeni yıldızlararası cisim keşfetti!" şeklinde yapılması çok da yanlış sayılmayabilir. Ancak tabii ki haberler burada bitmiyor. Tespit edilen bu cismin keşfinin doğrulanmasından, kuyrukluyıldız olduğunun tespitine kadar her şey "NASA açıkladı" veya "NASA doğruladı" şeklinde yapılıyor ki işte bu, pek de gerçeği yansıtmıyor.