Prøve GULL - Gratis

SUPER VANARDAĞLAR

Popular Science - Türkiye

|

Ekim - Kasım 2024

Gezegenimiz çeşit çeşit yanardağlarla dolu. Yanardağların hepsi yüzeyin altında işleyen devasa kuvvetlerin işareti olsa da yalnızca bir çeşidi bu kuvvetleri tamamen açığa çıkaracak kadar büyük. .

- BILL MCGUIRE

SUPER VANARDAĞLAR

Italya'nın Napoli şehri yakınlarında volkanik bir şeyler kıpırdanıyor ve bunun heybetli Vezüv Yanardağı'yla hiçbir ilgisi yok. Yakınlarda, fark edilmesi çok daha zor ama Vezüv'den çok daha tehlikeli olma potansiyeli taşıyan bir başka yanardağ pusuda bekliyor ve giderek huzursuzlaşıyor...

Campi Flegrei Yanardağı aslında bir "dağ" değil, tarih öncesi çağlardaki devasa patlamaların ardından oluşan 13 km genişliğinde dev bir krater (kaldera). Napoli'nin hemen batısındaki liman şehri Pozzuoli'nin tam altında yer alan Campi Flegrei, Avrupa'da bir süper yanardağa en yakın olan şey.

imageCampi Flegrei'nin 36.000 yıl önce meydana gelen en büyük patlaması "süper" olarak nitelendirilecek kadar büyük değildi ama yine de Avrupa'nın son 200.000 yıl içindeki en büyük volkanik patlamasıydı. Akdeniz bölgesine kül yağdırdı ve doğu Avrupa'da sıcaklıkların 9 °C'a kadar düştüğü sert bir volkanik kışa yol açtı.

15.000 yıl önceki son büyük patlamadan bu yana çok sayıda küçük patlama oldu. En sonuncusu 1538'de yaşandı. Bölge günümüzde küçük kraterler, bacalar, kaplıcalar ve fokurdayan havuzlarla dolup taşıyor. 1950'li yıllardan bu yana kaldera da huzursuz. Şehri 4 metre yükselten endişe verici yükselme olayları ve deprem aktivitesinin arttığı dönemler yaşanıyor.

Hâliyle, 360.000 nüfuslu şehir halkı gergin ve her geçen dakika daha da geriliyor.

Bu yüzyılın ilk yıllarından beri kaldera tabanı ve şehir, periyodik küçük depremler eşliğinde yılda 3-4 cm yükseliyor.

Bu yılın Mayıs ayında bölge 4,4 büyüklüğünde bir depremle sarsıldı. Bu deprem, son 40 yılın en büyük depremiydi ve depremden önceki haftalarda meydana gelen 1.200'den fazla sismik olayın sonuncusuydu. Bölge sakinleri evlerini terk etti ve birçoğu artçı sarsıntıların korkusuyla dışarıda konakladı.

FLERE HISTORIER FRA Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

Mantarlar bilinçli olabilir mi?

Mantarlarla ilgili yeni araştırmalar onların zekâya benzer bir şey sergileyebildiğini öne sürüyor ama tüm uzmanlar bu fikre katılmıyor.

time to read

4 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

ÖZ GÜV EN HİLESİ

Nörobilim, nihayet öz güvenin sırlarını çözmüş olabilir. Üstelik bu sırlar sandığımızdan çok daha anlaşılır şeyler.

time to read

6 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

CSI: UZAY

Günün birinde uzayda cinayet işlendiğinde bu olay Dünya'da yaşanan hiçbir cinayete benzemeyecek. Yerçekimsiz bir suç mahallinde bir astronotun öldürülmesini nasıl soruşturursunuz?

time to read

7 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

İlk Klon Hiçbir Zaman Olmadı mı? Kopyalanan Koyun Dolly Üzerine Bir Yazı...

Başlık için hemen telaşlanmayın ve bilimsel safsatalara odaklanmayın. Elbette klonlama olayının hiçbir zaman gerçekleşmediğini iddia etmiyorum; tersine bilimsel verilerin ortaya koyduğu sonuçların aslında ne derece \"klon\" tanımına uydugunu birlikte tartışıyoruz. Hadi gelin klon kavramının neden eskisi kadar sabit olamayacağına bakalım.

time to read

3 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

SAĞLIKTA DEVRİM

Sağlık sektöründe yapay zekâ kullanımı hayat kurtarabilir ve maliyetleri düşürebilir.

time to read

4 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

Bir sonraki patronum yapay zekâ mı olacak?

İnsanlar duygusal, mantıksız ve ön yargılıdır. Oysa bunlar şirket yönetmek için ideal özellikler değil. Acaba yapay zekâ bu işi daha iyi yapabilir mi?

time to read

4 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

Muhtemelen yeterince demir almıyorsunuz. Peki bunun vücudunuza etkisi ne?

Demir, her beslenme tarzına uygun birçok gıda kaynağında mevcut. Öyleyse neden bu kadar çok insanda demir eksikliği görülüyor?

time to read

3 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

“NASA açıkladı...“

İnternette \"NASA açıkladı\" veya \"NASA doğruladı\" adı altında okuduğunuz haberler ne kadar gerçeği yansıtıyor?

time to read

5 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

Yoksa biz UZAYLI mıyız?

Panspermia; yani Dünya'daki yaşamın başka bir yerden gelmiş olabileceği fikri, uzun süredir tartışılan bir konu. Ancak son bulgular bu fikri yeniden gündeme taşıdı.

time to read

7 mins

Ağustos-Eylül 2025

Popular Science - Türkiye

Popular Science - Türkiye

ATALARIMIZ NASIL BESLENİYORDU?

Avcı-toplayıcı atalarımız etten başka bir şey yemeyen mağara insanları değildi. Öte yandan onların diyetini temel alarak beslenmeye çalışmak hem akıllıca değil hem de neredeyse imkânsız.

time to read

7 mins

Ağustos-Eylül 2025

Listen

Translate

Share

-
+

Change font size