Harita Değişiyor

Kritik minerallere giderek artan talep, küresel madencilik haritasının değişmesine neden oluyor. Çin, hem üretimde hem de bu ham maddelerin işlenmesinde rakipsiz durumda. ABD ve Batı arayı kapatmaya çalışıyor.

- Yazı: Levent Gürses

Bütün bu satranç oyununun, madencilik dünyasında haritanın değişmesinin nedeni; gelişmiş ülkelerin iklim değişikliği ile mücadelede sera gazı emisyonlarını 2030'a kadar 2010 seviyesinin yüzde 45'ine düşürmeyi, 2050'de ise sıfırlamasını hedeflemesi...

Yeşil ekonomi de rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına ve ulaşımın elektriklendirilmesine dayanıyor. Bunun için yoğun biçimde kritik mineraller kullanılıyor. Lityum, nikel, kobalt, manganez ve grafit, pil performansı için hayati önem taşırken nadir toprak elementleri, rüzgar türbinlerinde ve elektrikli araç motorlarında kullanılan kalıcı mıknatıslar için olmazsa olmaz. Elektrik şebekeleri de büyük miktarda alüminyum ve bakıra ihtiyaç duyuyor.

Sözün özü; yeşil ekonominin yanı sıra havacılık, savunma, otomotiv endüstrilerinde ve tüketici elektroniğinde sayıları 50'nin üzerindeki bu ham maddeler kritik önemde. Ancak güneş panelleri, rüzgar türbinleri ve elektrikli araçlar ve piller gibi teknolojileri üretmek için gerekli hammaddelerin üretimi başta ABD olmak üzere çoğu büyük ekonomide son derece sınırlı. Çin, kritik mineraller pazarının hâkimi ve gelişmiş ülkelerin en büyük tedarik kaynağı... Grafitin yüzde 79'unu, 17 adet nadir toprak elementlerinin yüzde 60'ını üretiyor. Ayrıca üretici olmasa da çeşitli ülkelerdeki tesisleri ile rafinasyon yapıyor. Örneğin stratejik bir maden olan kobaltın yüzde 70'ini Kongo üretse de Çin'in 10 ülkedeki tesisleri ile rafinasyondaki payı yüzde 70.