કુદરતી સૌંદર્ય અને રોમાંચથી ભર્યો ભર્યો એક અલૌકિક અનુભવ

જિમ કૉર્બેટ નૅશનલ પાર્ક ભારત છોડતી વેળા કુમાઉં સમુદાય માટે અમૂલ્ય વારસો છોડી ગયેલા અંગ્રેજ જિમ કૉર્બેટને અંજલિ આપતા ઉત્તરાખંડમાં આવેલા આ નૅશનલ પાર્કમાં સાહસ અને પ્રકૃતિનો આનંદ માણવાના કંઈકેટલાય અવસર છે, જેમ કે જંગલસફારી, પક્ષીદર્શન તથા ઍડ્વેન્ચર ઍક્ટિવિટી. આ પાર્ક પ્રકૃતિ પ્રતિ ઉત્સાહી પ્રવાસીઓ માટે સરસ સ્થળ છે. વિશ્વભરના વન્યજીવપ્રેમીઓની વાઘ જોવા માટેની પહેલી પસંદગી જિમ કૉર્બેટ જ હોય છે.

- નિતુલ ગજ્જર (વડોદરા)

પાંચેક વર્ષ પહેલાં વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ડિસ્કવરી ટીવીચેનલના બિયર ગ્રિલ્સનો એક શો પ્રસારિત થયો હતો, જેમાં પીએમ સાફ હિંદીમાં બોલી રહ્યા હતા અને ગ્રિલ્સ ઈંગ્લિશમાં. આ આખો શો, એપિસોડ જિમ કૉર્બેટમાં શૂટ કરવામાં આવેલો. માત્ર આ એક એપિસોડથી ઑલરેડી પૉપ્યુલર એવા આ પાર્કનું જબરદસ્ત પ્રમોશન થયું, એના વિશે સાહસસફરીઓમાં ઉત્કંઠા જાગી.

વસ્તુ એવી છે કે ઠેઠ ૧૯૩૬માં ભારતમાં સૌપ્રથમ વાર જંગલી જીવો માટે ચોક્કસ જગ્યા આરક્ષિત કરવામાં આવી હોય તો એ છે ઉત્તરાખંડના જાણીતા હિલ સ્ટેશન નૈનિતાલ નજીક આવેલો જિમ કૉર્બેટ નૅશનલ પાર્ક. ગમ્મત એ છે કે આ સ્થળે વન્યજીવનું સંરક્ષણ થવું જોઈએ એવો વિચાર જેને આવ્યો હતો, એ પોતે મૂળ શિકારી હતો!

દૂધરાજ અથવા તો સુલતાના બુલબુલ (એશિયન પેરેડાઈઝ ફ્લાયકૅચર) તથા ગ્રીન બી ઈટર સહિતનાં અનેક પક્ષી તથા રીંછ, કીડીખાઉ જિમ કૉર્બેટ નૅશનલ પાર્કમાં જોવા મળે છે.

ભારતના આ પ્રથમ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનનું નામ પ્રકૃતિપ્રેમી જિમ કૉર્બેટના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. બ્રિટિશકાળ દરમિયાન ૨૫ જુલાઈ, ૧૮૭૫ના દિવસે ક્રિસ્ટોફર વિલિયમ નામના પોસ્ટમાસ્ટરના ઘરે એડ્વર્ડ જેમ્સ એટલે કે જિમ કૉર્બેટનો જન્મ. નૈનિતાલ અને એની આસપાસનાં જંગલ ખૂંદી મોટા થયેલા જિમને પ્રાણી, પ્રકૃતિ, ખેતી પ્રત્યે લગાવ હતો. જો કે ગઢવાલ અને કુમાઉં ક્ષેત્રમાં કોઈ પ્રાણી માનવભક્ષી બની જાય ત્યારે શિકાર કરવા બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા એમને મોકલવામાં આવતા. આને કારણે સ્થાનિકોમાં પણ જિમ કૉર્બેટનું ઘણું માન હતું.

ઉલ્લેખનીય કે ગઢવાલ અને કુમાઉં ક્ષેત્રમાં ૧૯મી સદીના અંતમાં માનવભક્ષી વાઘ અને દીપડાનો ભારે આતંક હતો. જિમ કૉર્બેટે સૌપ્રથમ જે વાઘણનો શિકાર કર્યો તે અહીંના ચંપાવત વિસ્તારમાં ૪૩૬ માનવોને ખાઈ ગઈ હતી. કૉર્બેટે રુદ્રપ્રયાગમાં એક દીપડાનો શિકાર કરેલો. આ દીપડાએ પણ ૪૦૦ના જીવ લીધા હોવાનું બોલાતું હતું.