વૃદ્ધાવસ્થાઃ શું છે હેલ્થી એજિંગ?

વધતી ઉંમર સાથે તંદુરસ્તી ગુમાવવી કે જાળવી રાખવી એ માણસના પોતાના હાથમાં છે.

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

જો તમને ખબર ના હોય કે તમે કેટલાં વર્ષના છો તો શું તમે તમારી ઉંમર કેટલી છે એ કહી શકો?

*સાચેલ પેજ (અમેરિકાનો જાણીતો બેઝબૉલ પ્લેયર) આનો અર્થ એમ કાઢી શકાય કે ઉંમર એક વ્યક્તિલક્ષી (subjective) મુદ્દો છેઃ તમે એટલા જ વૃદ્ધ છો જેટલા તમે તમારી જાતને સમજો છો!

વૃદ્ધાવસ્થાની કોઈ સ્પષ્ટ વય નથી. સંભવિત આયુષ્યની નજીક અથવા એને વટાવી ગયેલી વ્યક્તિ માટે આ શબ્દ વાપરી શકીએ. આ કોઈ ચોક્કસ જૈવિક તબક્કો પણ નથી. બસ, માણસના શરીરમાં ધીમે ધીમે સૂક્ષ્મ શારીરિક ફેરફારો થાય જે એને વૃદ્ધાવસ્થાની નજીક લઈ જાય, જેમ કે વાળ સફેદ કે થોડા આછા થઈ જાય, ત્વચા સુકાઈ જાય કે કરચલી પડે, દાંત પડી જાય, ઓછું સંભળાય, ઓછું દેખાય (ચશ્માં વાપરવાં પડે), ચહેરાનું રૂપ-રેખાંકન બદલાઈ જાય, શક્તિ અને ચપળતા થોડી ઓછી થઈ જાય, વગેરે. સાથે સાથે માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં પણ બદલાવ આવે, જેમ કે યાદશક્તિ ઓછી થઈ જવી, નવી વસ્તુ શીખવાની ક્ષમતા ઓછી થઈ જવી, વગેરે.

વૃદ્ધ થવું સ્વાભાવિક છે, પ્રાકૃતિક ક્રમ છે, પણ વૃદ્ધાવસ્થા સાથે તંદુરસ્તી ગુમાવવી કે જાળવી રાખવી એ આપણા હાથમાં છે. એ આપણે healthy ageing (તંદુરસ્ત વૃદ્ધત્વ) દ્વારા કરી શકીએ. હેલ્થી એજિંગ એ સમગ્ર જીવનકાળ દરમિયાન શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય, સ્વતંત્રતા અને જીવનની ગુણવત્તા જાળવવા અને સુધારવા માટેની સતત પ્રક્રિયા છે.