ડિયર નૅચર,
કરણી એવી ભરણી, કર્યાં ભોગવવાં પડે છે... આ વાત ખેતી અને ખેડૂત માટે સાવ સાચી પડી છે. આઝાદી બાદ ખેત-ઉત્પાદન વધારવા ખાતર અને દવાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો, એ માટેનાં કારખાનાં સ્થપાયાં. આજે આઝાદીનાં અમૃત સમયમાં ખાતર-દવાનો ઉપયોગ એટલી હદે વધ્યો છે કે એ કારણે જમીનની ઉત્પાદકતા ઘટી છે અને ખેડૂત પાયમાલ થઈ રહ્યો છે. લોકો માટે આ ઉત્પાદનો રોગનું કારણ પણ બન્યાં છે. સૌથી ભયજનક પરિણામ એ આવ્યું છે કે ખેતી હવે કસદાર રહી નથી. એનું કારણ એ છે કે જમીનમાં હવે સત્ત્વ રહ્યું નથી. એને પરિણામે ખેડૂતો ખેતી છોડી રહ્યા છે. જે હજી ખેતી કરે છે એ આર્થિક મુશ્કેલીમાં છે અને એમાંથી કેટલાક આર્થિક દેવાના બોજથી છૂટવા આપઘાત કરી રહ્યા છે.
આવું બની રહ્યું છે એનાં કારણ અનેક છે. એના ઉપાય પણ ઓછા નથી, પરંતુ એનો અમલ કરવામાં આપણે મોળા પડી રહ્યા છીએ. ભારત ખેતી આધારિત દેશ ગણાય છે અને આજેય છે, પણ આપણા કુલ રાષ્ટ્રીય ઉત્પાદન (જીડીપી)માં કૃષિ ક્ષેત્રનો ફાળો સતત ઘટી રહ્યો છે. સરકારી આંકડા કહે છે કે દેશમાં રોજ સરેરાશ ૪૦૦૦ કિસાનો ખેતી છોડી રહ્યા છે અને દર કલાકે એક ખેડૂત કે ખેતમજૂર આપઘાત કરે છે. કૃષિ ઉત્પાદકતા ઘટી રહી છે. નૅશનલ રિમોટ સેન્સિંગ એજન્સીના અહેવાલ મુજબ દેશની કુલ ખેતજમીનના ૨૯ ટકા એટલે કે ૯.૬૪ કરોડ હેક્ટર જમીનની ગુણવત્તામાં ભારે ઘટાડો થયો છે. ભારતીય કૃષિ અનુસંધાન સંસ્થાનનો અહેવાલ તો એનાથી પણ ખરાબ છે.એના અંદાજ મુજબ ૧૨ કરોડ હેક્ટર જમીનની ગુણવત્તા ઘટી ગઈ છે. સૌથી વધુ અસર ઉત્તર પ્રદેશમાં છે. જમીનના ખરાબાને કારણે ઉત્પાદકતા ઘટવાથી વર્ષે એક હેક્ટરે સરેરાશ ૩૬૫૪ રૂપિયાનું નુકસાન થઈ રહ્યું છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં તો નુકસાનીનો આંક પ્રતિ હેક્ટર રૂપિયા ૧૫,૧૧૨નો છે. ગુજરાતમાં ૩૧.૨૯ લાખ હેક્ટર જમીનને નુકસાન થયું છે અને આ બધા પાછળ કારણ છે ખાતરઅને દવાનો વધુપડતો ઉપયોગ તથા ક્લાઈમેટ ચેન્જ.
この記事は Chitralekha Gujarati の February 12, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、8,500 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です ? サインイン
この記事は Chitralekha Gujarati の February 12, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、8,500 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です? サインイン
સંઘર્ષની તાવડીમાં શેકાઈને સંતાનોને પીરસ્યાં સુખી જીવન...
આયુષ્યની ત્રીશીની સાંજે એકાએક વૈધવ્ય આવી પડ્યું. હિંમત હાર્યા વિના એમણે ઘરોઘર જાતજાતની ચીજવસ્તુ વેચવાથી માંડીને લગ્નોમાં ફડ સર્વ કરવા જેવી કામગીરી બજાવીને એકલે હાથે સંતાનોને ભણાવ્યાં, એમને એક મુકામ પર પહોંચાડ્યાં.
કવર સ્ટોરી
જન્મદાત્રી-પુત્રીની જોડી કમાલની...
ગઢ સચવાશે કે પડશે ગાબડું?
કોંગ્રેસનો કિલ્લો ગણાતા રાયબરેલીમાં રાહુલ ગાંધી જીતશે કે પછી ભાજપના સ્થાનિક ઉમેદવાર દિનેશસિંહ જાયન્ટ કિલર બનશે એ પ્રશ્ન દેશઆખામાં સૌના મોઢે છે. આઝાદ ભારતની પ્રથમ ચૂંટણીથી કોંગ્રેસે બે અપવાદ બાદ કરતાં અહીં ભવ્ય વિજય મેળવ્યા છે. ખાસ કરીને ગાંધીપરિવારે. આવા સંજોગોમાં રાયબરેલીને કોંગ્રેસે શું આપ્યું, શું ન આપ્યું જેવા સવાલોના જવાબ રાયબરેલીના સ્થાનિકો પાસેથી જ મેળવવા પડે.
શું છે શેરડીની ખેતી પાછળનું ગણિત?
વધુ વળતર રળી આપતા હોવા છતાં આ પાકનું વાવેતર ઓછું થઈ રહ્યું છે. બીજી બાજુ, ખેડૂતોને એમની ઊપજના ભાવ સામે પણ વાંધો છે.
ઝેર તો પીધાં જાણી જાણી
દૂધમાં મિલાવટ, ધાન્ય અને શાકભાજી પર છૂટે હાથે કેમિકલયુક્ત જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ, ફળ પકવવા માટે પણ ખોટાં કામ... આની અસર આપણા શરીર પર થાય અને જાતજાતની બીમારી વળગે. સવાલ એ છે કે આ હાલતમાં ખાવું તો શું ખાવું?
ઝેર તો પીધાં જાણી જાણી...
દૂધમાં મિલાવટ, ધાન્ય અને શાકભાજી પર છૂટે હાથે કેમિકલયુક્ત જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ, ફળ પકવવા માટે પણ ખોટાં કામ... આની અસર આપણા શરીર પર થાય અને જાતજાતની બીમારી વળગે. સવાલ એ છે કે આ હાલતમાં ખાવું તો શું ખાવું?
ચૂંટણી લડો, પણ ઔચિત્ય જાળવીને...
કોઈ પણ મુકાબલામાં સામસામી આક્રમકતા હોય એમાં ખોટું નથી, પણ આ સરહદે ખેલાતું યુદ્ધ નથી. અહીં મારો-કાપો ન હોવું જોઈએ. પરિણામ જાહેર થઈ ગયા પછી પણ વેરભાવ રહે એવો માહોલ પેદા કરવાનું દેશ માટે જ નુકસાનકારક બની શકે.
જસ્ટ એક મિનિટ...
આ તો તમે સમયનો દુર્વ્યય કર્યો કહેવાય, સમજદારી નહીં.’
અવરોધને અતિક્રમવાની મથામણ
શી ખબર આ કઈ અવસ્થા છે ‘ખલીલ’ ઘરને હું શોધું ને ઘર શોધે મને. - ખલીલ ધનતેજવી
KYC કન્ફ્યુઝન હી કન્ફ્યુઝન હૈ, સોલ્યુશન કા પતા હૈ?
બૅન્ક એકાઉન્ટ હોય કે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, પૈસા રોકવા માટે છેલ્લાં કેટલાંક વરસોથી ‘કેવાયસી’ (નો યૉર કસ્ટમર)ના નિયમનું કડક પાલન કરાવવામાં આવી રહ્યું છે. જો કે સમય સાથે એમાં સતત ફેરફાર થઈ રહ્યા છે અને કેવાયસીનાં અલગ અલગ ધોરણોને કારણે અત્યારે આ મામલે લોકો મૂંઝાયેલા છે. હમણાં વળી અમુક નવાં ધોરણ લાગુ કરાતાં લાખો રોકાણકારો અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગની હાલત વધુ કફોડી થઈ છે. ખરેખર તો આ વિધિ સરળ બનાવવાની સાથે એને એક છત્ર હેઠળ લાવવાની જરૂરત પૂર્ણ કરવાનો સમય આવી ગયો છે.