સમજુ છો ને? તમારી આટલી ગેરસમજણ દૂર કરો!

મનોરુગ્ણ લોકોને વધુ તો નડે છે આપણું અધકચરું ‘જ્ઞાન’ અને આપણા દિમાગમાં ઘર કરી ગયેલી ગ્રંથિ.

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

પોતાના કન્સલ્ટિંગ રૂમમાં બેસેલા સાઈકિયાટ્રિસ્ટ એટલે કે મનોચિકિત્સક બીજી કોઈ પણ સ્પેશિયાલિટીના ડૉક્ટરની જેમ જ દરદીનો તબીબી ઈતિહાસ (Clinical history) પૂછે અને તપાસ કરે. ખાસ તો માનસિક અવસ્થા વિશે પૂછતાછ કરે (Mental State Examination). એ પછી દરદીને એનું નિદાન જણાવે અને સારવાર વિશે સમજાવે.

ફરક એટલો જ છે કે મોટા ભાગે દરદીઓને એમનાં નિદાન અને સારવાર, બન્ને માટે મનાવવા પડે! કેમ?

શારીરિક બીમારીઓનો ઈલાજ કરવા લોકો અચકાતા નથી, પણ માનસિક બીમારીની વાત આવે ત્યાં હું શું પાગલ છું? એમ કહી લોકો પહેલાં તો ડૉક્ટર પાસે જવાનું જ ટાળે અને જો ડૉક્ટર પાસે પહોંચી જાય તો એ મોટા ભાગના લોકો પોતાના ડાયગ્નોસિસને સ્વીકારતાં અચકાય.. અને જો સ્વીકાર કરે તો એ સારવાર માટે દવા લેવા કે કાઉન્સિલિંગ માટે સંમત ન થાય! આનું સૌથી મોટું કારણ છે, આપણે આ કૉલમના પહેલા મણકામાં પણ જેની વાત કરી હતી એ Stigma-કલંક. માનસિક બીમારી અને એની સારવાર, બન્નેને આપણા સમાજમાં ઘણા લોકો એક કલંક સમજે છે.