RİSKTEN KORUNMANIN RİSKİ: KATMA DEĞER VERGİSİ

Türkiye'de işletmelerin döviz kuru riskini yönetmede reel sektörün ilk tercihi forward işlemleri, bugünlerde daha büyük bir risk tehdidi olmaya aday. Forward işlemi ister nakdi uzlaşı! ile ister fiziki teslimat” ile sonuçlansın, bir hizmet sunulduğu iddiası dayanaksızdır. Bu işlemler dövizli işlemdir ve KDV'ye tabi değildir.

- 

Finansal piyasalarda yüksek hacme sahip işlemlerin başında organize (vadeli işlemler ve opsiyon) ve/veya tezgah üstü (OTC) piyasalarda gerçekleştirilen “vadeli işlemler” veya “türev araçlar” gelir. Vadeli (türev) işlemler, “riskten korunma” (hedge) ve/veya “spekülatif” amaçlı olabilir. BIS’ın türev istatistiklerine göre, 31 Aralık 2023 itibarıyla vadesi dolmamış OTC türevlerin değeri 667 trilyon ABD dolarıdır.

Türev araçların bir türü olan forward sözleşmeleri OTC piyasalarda gerçekleştirilir ve taraflara; vade serbestisi, standart dışı sözleşme tutar ve işleme konu varlık belirleme kolaylığı sağlarken; riskten korunma amacına erişmede taraflara işlem kolaylığı, hız ve esneklik sunar. Son üç yılda Türkiye’deki “dövizdeki oynaklık” nedeniyle hedge amacıyla sıklıkla kullanılan finansal araçların başında “forward sözleşmeler” gelmektedir.

Türkiye’de işletmelerin döviz kuru riskini yönetmede reel sektörün ilk tercihi forward işlemleri bugünlerde daha büyük bir risk tehdidi olmaya aday. Riskten korunma da riske dönüşebiliyor? Nedeni, Vergi Denetim Kurulu’nun (“VDK”) “nakdi uzlaşı” ile sonlandırılmış bu işlemlerin katma değer vergisine tabi olması gerektiği yaklaşımıdır.

YATIRIM ORTAMININ IYILEŞTIRILMESI VE IZAHA DAVET

VDK, birkaç aydır mükelleflerin bankalar ile riskten korunma (“hedge”) amacıyla gerçekleştirdiği “türev ürünlerin” bir türü olan “forward işlemleri” ile ilgili mükelleflerden “izaha davet” istemektedir.

İzaha davet Ağustos 2016’da yürürlüğe giren 6728 sayılı “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 370’inci maddesi değişikliği ile vergi mevzuatımıza yeni bir müessese olarak girdi. Kanun başlığından da anlaşılacağı üzere düzenleme “yatırım ortamının iyileştirilmesi” gerekçesi için yapıldı. Ancak “forward işlemleri” ile ilgili VDK’nun izaha davetleri tersine risk olma yolunda ilerliyor.