UZAY METEOROLOJİSİ

Güneş yelkeniyle donatılmış uzay araçları, Dünya'daki teknolojileri tehdit eden olaylara karşı bizi erkenden uyarabilir.

- Mojtaba Akhavan-Tafti Araştırma Görevlisi/ Michigan Üniversitesi, The Conversation

Hem giderek büyüyen uzay endüstrisinin hem de toplumun her geçen gün daha fazla bağımlı hâle geldiği teknolojilerin (elektrik şebekeleri, havacılık ve telekomünikasyon) karşısında ciddi bir tehdit var: Uzay meteorolojisi.

Uzay meteorolojisi, Güneş ile Dünya arasındaki uzay ortamında meydana gelen tüm değişiklikleri kapsıyor. Bu olayların en yaygın türlerinden biriyse gezegenler arası koronal kütle atımı.

Bu atımlar aslında Güneş'ten gelen manyetik alan ve parçacık paketleri. Saniyede 2.000 kilometre hıza ulaşabiliyor ve jeomanyetik fırtınalara yol açabiliyorlar.

Bir yandan “kuzey ışıkları" denilen büyüleyici aurora görüntülerini oluştururken bir yandan da uydu operasyonlarını aksatabiliyor, elektrik şebekelerini çökertebiliyorlar. Gelecekte Ay'a ve Mars'a gönderilecek mürettebatlı görevlerde astronotları ölümcül dozda radyasyona maruz bırakmaları da mümkün.

Ben bir Güneş fizikçisi ve uzay meteorolojisi uzmanıyım. Ekibimle birlikte SWIFT adlı yeni nesil uydu ağının geliştirilmesine öncülük ediyoruz. SWIFT, tehlikeli olabilecek uzay meteorolojisi olaylarını önceden tahmin etmek üzere tasarlandı. Amacımız, ekstrem olayları daha doğru ve daha erken tahmin etmek.

UZAY METEOROLOJİSİNİN TEHLİKELERİ

Günümüzde ticari çıkarlar uzayın keşfinde önemli bir rol oynuyor. Bu çıkarların odak noktalarıysa uzay turizmi, uydu ağları kurma, Ay'dan ve yakındaki asteroitlerden kaynak çıkarma.

Aynı zamanda uzay, askeri operasyonlar için de kritik bir alan. Uydular; askeri iletişim, gözetim, navigasyon ve istihbarat için vazgeçilmez imkânlar sağlıyor.

Uzaydaki altyapılara giderek daha bağımlı hâle gelen ABD gibi bazı ülkeler için ekstrem uzay meteorolojisi olayları daha büyük bir tehdit oluşturuyor. Günümüzde uzay meteorolojisi dünya çapında yaklaşık 2,7 trilyon dolarlık varlığı tehdit ediyor.