GERÇEKTEN ZEKİ BİR MAKİNE

Yapay zekâ hayalimiz hiçbir zaman satrançta büyükustayı yenen bir satranç motoru ya da bir evliliği bozmaya çalışan bir sohbet botu yapmaktan ibaret değildi. Asıl amaç, kendi zekâmıza ayna tutarak kendimizi daha iyi anlamaktı. Araştırmacılar yalnızca yapay zekânın (YZ) değil, aynı zamanda yapay genel zekânın (YGZ) peşinde. YGZ, insana benzer bir adaptasyon yeteneğine ve yaratıcılığa sahip bir sistem.

- 

Büyük dil modelleri (LLM'ler) çoğu araştırmacının beklediğinden çok daha fazla problem çözme yeteneği kazandı ama hâlâ basit hatalar yapıyorlar ve açık uçlu öğrenme kapasitesine sahip değiller: Kitaplar, blog'lar ve diğer materyaller üzerinde bir kere eğitildikten sonra bilgi havuzları sabit kalıyor. SingularityNET adlı yapay zekâ şirketinden Ben Goertzel'ın "robot üniversite öğrencisi testi" dediği testi geçemiyorlar.

Bu modellerin üniversite (hatta anaokulu bile) eğitimi alması mümkün değil. Bu modellerin kesin olarak çözdüğü tek YGZ parçası ise dil. Uzmanların "formal yetkinlik" dediği bir yetiye sahipler. Devrik veya argo olsa bile onlara verdiğiniz her cümleyi çözümleyebiliyor ve Standart İngilizce diyebileceğimiz bir dilde yanıt verebiliyorlar. Ancak düşünme söz konusu olduğunda; yani gündelik hayatla başa çıkmamızı sağlayan her şeyde başarısız oluyorlar. Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden nörobilimci Nancy Kanwisher, "Düşünmelerini beklememeliyiz" diyor. "Onlar sadece dil işleyici." Kelimeleri ustaca manipüle edebiliyorlar ama metinlerin dışında bir gerçeklik algısına sahip değiller.

Bir bakıma büyük dil modelleri yalnızca beynin dil becerilerini taklit ediyorlar ve algılama, hafıza, yön bulma, sosyal yargı gibi yetilerden yoksunlar. Oysa beynimiz birçok işlevlerin karmaşık bir birleşimini yerine getiriyor. Bu işlevlerin bazıları geniş bir alana yayılmış bazıları daha yerelleşmiş durumda.

Beynin dil bölgelerinden birinde felç geçirmiş kişiler konuşamayabilir ama yine de dört işlem yapabilir; senfoni besteleyebilir; satranç oynayabilir ve jestlerle iletişim kurabilir. Yapay zekâ geliştiricileri de böyle bir modülerliği sistemlerine entegre ederek onları daha zeki hâle getirmeyi umuyor.