അശ്വത്ഥവൃക്ഷം അഥവാ കുഞ്ജരശനം

ആനയുടെ ഏറ്റവും ഇഷ്ടപ്പെട്ട ആഹാരം ആൽമരത്തിന്റെ ഇലയാണ്.

- ബാബുരാജ് പൊറത്തിശ്ശേരി

ഭാരതത്തിന്റെ ദേശീയ വൃക്ഷമാണ് ആൽമരം. ഭാരതീയർ വളരെ ശ്രേഷ്ഠവും പവിത്രവും ആയി കരുതി പുണ്യ വൃക്ഷമായി ആരാധിക്കുന്ന ആലിന് തീർച്ചയായും ആ സ്ഥാനത്തിന് അർഹതയുണ്ട്. പേരാൽ, അരയാൽ, ഇത്തിയാൽ, കല്ലാൽ തുടങ്ങിയയിനം ആൽമര ങ്ങളുണ്ട്. വൃക്ഷരാജൻ എന്നറിയ പ്പെടുന്ന ആൽമരത്തിന് 2000 വർഷത്തോളം ആയുസ്സുണ്ടാവുമത്രേ. ആൽമരത്തിന്റെ ഗുണഗണ ങ്ങളിൽ അതിപ്രധാനമായത് അന്തരീക്ഷത്തെ നിരന്തരം ശുദ്ധീകരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ് എന്നതാണ്.

പ്രാണവായുവായ ഓക്സിജൻ എല്ലായ്പ്പോഴും പ്രദാനം ചെയ്തു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന വൃക്ഷ വർഗ്ഗമാണ് അശ്വത്ഥം. അഥവാ ആൽമരം. മറ്റെല്ലാ വൃക്ഷങ്ങളും ശ്വസനത്തിന് അന്തരീക്ഷത്തിലെ ഓക്സിജനെ സ്വീകരിക്കുകയും കാർബൺ ഡൈ ഓക്സൈഡ് അഥവാ അംഗാരാമ്ലവാതകം പുറപ്പെടുവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ആനയുടെ ഏറ്റവും ഇഷ്ടപ്പെട്ട ആഹാരം ആൽമരത്തിന്റെ ഇലയാണ്. അരചൻ ആൽ എന്നുപറയുന്ന അരയാൽ ആനയ്ക്ക് പ്രിയപ്പെട്ട ആഹാരം ആയതുകൊണ്ട് കുരശനം എന്ന പേരിലും അറിയപ്പെടുന്നു. കുഞ്ജരം എന്നാൽ ആന അശനം എന്നാൽ ഭക്ഷണം കഴിക്കൽ. ആൽമരത്തിന്റെ ഇല സദാ ചലിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നതിനാൽ ചലദല(ചലിക്കുന്ന ദളം) എന്നും അറിയപ്പെടുന്നുണ്ട്. വളരെയധികം ഓക്സിജൻ ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്ന മരമായതുകൊണ്ടുതന്നെ നമ്മുടെ നാട്ടിൽ വഴിവക്കിലൊക്കെ കാണുന്ന വളരെ പഴക്കം ചെന്ന ആൽമരങ്ങളുടെ ചുവടുകൾ സഞ്ചാരികൾക്ക് എന്നും വിശ്രമസ്ഥലമായിരുന്നു.

ശ്രീബുദ്ധന് ജ്ഞാനപ്രാപ്തി ലഭിച്ചത് ആൾമരച്ചുവട്ടിൽ ധ്യാന നിരതനായിരുന്നപ്പോഴാണെന്ന് ഐതിഹ്യങ്ങളിൽ പ്രസ്താവിച്ചിട്ടുണ്ട്. ബോധിവൃക്ഷം എന്ന് അരയാലിന് വിശേഷാർത്ഥം കൽപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത് അതിനാലാണ്.

ആൽമരത്തിന്റെ മൂലഭാഗത്ത് ദീപം കൊളുത്തി പൂജ ചെയ്യുന്ന ആചാരം വടക്കേ ഇന്ത്യയിൽ ഇപ്പോഴും നിലനിൽക്കുന്നു. ഇത്തരം പൂജാപ്രക്രിയയിൽ സാധകന് അനിവാര്യമായ ഓക്സിജന്റെ ലഭ്യത ഉണ്ടാകുകയും ആയുരാരോഗ്യസൗഖ്യത്തിന് കാരണമാകുന്നുവെന്ന ശാസ്ത്രീയതയും ഉണ്ട് ഈ ആചാരത്തിന്. വൃക്ഷങ്ങളെ പൂജിക്കുന്ന ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങൾ ചെയ്യുന്നവർ ഹൈന്ദവരും ബുദ്ധമതക്കാരുമാണ്. അശ്വത്ഥം, തുളസി, വില്വവൃക്ഷം തുടങ്ങിയവർ കൂടാതെ 28 നക്ഷത്രങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്ന വൃക്ഷങ്ങൾ പൂജിക്കുന്ന തത്വത്തിലധിഷ്ഠിതമാണ് ഹൈന്ദവം.