માનવમિત્ર ડૉલ્ફિન સાદ પાડે છેઃ મને બચાવો...

સંવેદનશીલ અને સામાજિક પ્રાણી તરીકે ઓળખાતા આ જળચર જીવના અસ્તિત્વ સામેનો ખતરો વધી રહ્યો છે. બીજી અનેક જાતિની જેમ ડૉલ્ફિન પણ લુપ્ત થઈ જાય એવા દિવસ જોવા ન હોય તો ચાલો, એને ઉગારી લેવાની ઝુંબેશમાં લાગી જઈએ.

- કૌશિક મહેતા

દુબઈ કે બેંગકોક-પટાયાનું દૂર પૅકેજ કોઈ પણ એજન્ટ પાસે કરાવો એમાં ડૉલ્ફિન શોની જોગવાઈ જરૂર કરવામાં આવે છે. આ શહેરોમાં ફરવા ગયેલા કોઈ પણ પ્રવાસીએ ડૉલ્ફિન શો ન જોયો હોય એવું ભાગ્યે જ બને. ડૉલ્ફિન પાણીમાંથી જમ્પ લગાવી પ્લૅટફૉર્મ પર આવી જાય, એના પર આળોટે, પાણીમાંથી હવામાં ઊંચે છલાંગ મારે, ડાન્સ કરે, એના પર કોઈ છોકરી ઊભી રહે અને ડૉલ્ફિન પાણીમાં ઝડપથી ફરે તથા ટ્રેનરના ઈશારે ડૉલ્ફિન નાચે... આ દશ્યો મનને ગમી જાય એવાં હોય છે. આમ તો ડૉલ્ફિન પણ કેવી વહાલી લાગે છે! તો પછી આ ડૉલ્ફિનની સંખ્યા દુનિયામાં ઘટી કેમ રહી છે? લોકો એની હત્યા કેમ કરે છે?

વળી, આ ડૉલ્ફિન માનવમિત્ર પણ છે. એ કઈ રીતે? એવો પ્રશ્ન થાય એ પહેલાં એનો આ રહ્યો જવાબ.

૨૦૦૪નો કિસ્સો છે. ન્યુઝીલૅન્ડના એક દરિયાકિનારે રોબ હોવ્સ સહિત સર્ફર્સના એક જૂથને શાર્ક દ્વારા ઘેરી લેવામાં આવ્યા હતા. ચાર ડૉલ્ફિને સર્ફર્સની આસપાસ એક રક્ષણાત્મક વર્તુળ બનાવ્યું અને શાર્કને ત્યાંથી ભગાડી દીધી, જેનાથી સર્ફર્સ સુરક્ષિત રીતે કિનારે પાછા આવી શક્યા. તમને થશે કે આવી એકલ-દોકલ ઘટના બનતી હોય છે... તો લો, આ બીજી.

અમેરિકાના ફ્લોરિડામાં એક નાની છોકરી તરતી વખતે ડૂબવા લાગી. એક ડૉલ્ફિન એની પાસે આવી અને એને પકડીને કિનારા તરફ ધકેલી દીધી. સ્થાનિક અખબારોમાં આ ઘટનાની નોંધ લેવામાં આવી હતી અને એ ડૉલ્ફિનને ચમત્કારિક ડૉલ્ફિન તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી. આટલેથી ધરવ ના થયો હોય તો લો, આ ત્રીજી ઘટના...

ઈટાલીમાં દરિયામાં મોજાંથી એક પરિવારની હોડી ઊંધી વળી ગઈ અને બધા દરિયામાં પડી ગયા. ગભરાટ ફેલાયો ત્યારે ડૉલ્ફિનનું એક ટોળું એમની આસપાસ ભેગું થયું અને એમને સલામત કિનારે પહોંચવામાં મદદ કરી. આ ઘટના તો સોશિયલ મિડિયામાં વાઈરલ થઈ હતી. દરિયાઈ નિષ્ણાતોએ આ ઘટનાને ડૉલ્ફિનના સહકારી વર્તનનું ઉદાહરણ ગણાવ્યું હતું.