ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપના આયોજનથી કતારના અર્થતંત્રને મળશે.. સત્તર લાખ કરોડની કિક!

ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપ યોજવા આઠ સ્ટેડિયમ, એક ઈન્ટરનૅશનલ ઍરપોર્ટ તથા સો જેટલી હોટેલો બાંધનાર કતાર શા માટે આ આયોજનની વિવાદાસ્પદ ચૉઈસ ગણાય છે?

- નિતુલ ગજ્જર

ઑલિમ્પિક ગેમ્સ પછી દુનિયામાં સૌથી મોટો કોઈ ખેલોત્સવ હોય તો એ છે ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપ. ૯૨ વર્ષ પહેલાં સ્થપાયેલું ફેડરેશન ઈન્ટરનૅશનલ ફૂટબૉલ ઍસોસિયેશન (ફિફા) દર ચાર વર્ષે ફિફા વર્લ્ડ કપનું આયોજન કરે છે. ૨૦૧૮માં ફિફા વર્લ્ડ કપ રશિયામાં યોજાયેલો. આ વર્ષના વર્લ્ડ કપનું યજમાન બન્યો છે મધ્ય એશિયામાં આવેલો નાનકડો દેશ કતાર. કતારનાં આઠ સ્ટેડિયમમાં ૨૦ નવેમ્બરથી ૧૮ ડિસેમ્બર સુધી ફિફા વર્લ્ડ કપ રમાશે.

ફૂટબૉલ ઈતિહાસનો સૌથી ખર્ચાળ એવો કતારનો વર્લ્ડ કપ અનેક રીતે જુદો અને ઘણી રીતે વિવાદાસ્પદ પણ છે. સામાન્ય રીતે ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપ યુરોપ અથવા અમેરિકાના કોઈ દેશમાં યોજાતો હોય છે. પહેલી જ વાર વર્લ્ડ કપનું આયોજન અરબ દેશમાં થઈ રહ્યું છે. મધ્ય એશિયાના કોઈ દેશમાં ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપ યોજાઈ રહ્યો હોય એવો આ પ્રથમ દાખલો છે. વિવાદાસ્પદ એ રીતે કે અન્ય અરબ દેશની જેમ કતાર પણ ધર્મના ઓઠા હેઠળ આતંકવાદનું સમર્થક ગણાય છે અને એ કટ્ટરવાદી સંગઠનોને આર્થિક સહાય પૂરી પાડે છે એ ઉઘાડું રહસ્ય છે.

ત્રણ બાજુએ દરિયાથી ઘેરાયેલા મધ્ય-પૂર્વ (મિડલ ઈસ્ટ)ના નાનકડા અરબ દેશ કતારમાં બહુમતી વસતી ઈસ્લામધર્મીઓની છે. અહીં ૧૮૬૮થી રાજાશાહી ચાલી આવે છે અને રાજપરિવાર ૧૮૬૮થી ગાદી પર છે. કતારના વર્તમાન રાજા તામિમ બિન હમાદ અલ થાની છે, જે ૨૦૧૩થી ગાદી પર બિરાજે છે. કતારના વિકાસમાં એમનો ઘણો મોટો ફાળો છે.

જેમ કે ૧૨ વર્ષ પહેલાં ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપ યોજવાની પરવાનગી મળતાં સરકારે ત્યારથી જ એની તૈયારી કરવા માંડી. અત્યાર સુધી કતારે ફૂટબૉલ વર્લ્ડ કપના આયોજન પાછળ ૧૭ લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચી નાખ્યા છે. વિશ્વ કપની મૅચો રમાડવા કતારે આઠ નવાં સ્ટેડિયમ બાંધ્યાં. એક નોખી-અનોખી હકીકત ગણો તો અહીં રમાનારી ૬૪ મૅચો દરમિયાન જેટલી ઊર્જા વપરાશે એ બધી ૮૮ મેગાવોટના સોલાર પાવર પ્લાન્ટ થકી મેળવવામાં આવશે.