બિહારઃ પરાજયનાં કારણ સમજો, સ્વીકારો અને ભૂલ સુધારો!

વધુપડતા મદમાં રાચી કોંગ્રેસ-લાલુ યાદવના રાષ્ટ્રીય જનતા દળે નક્કર મુદ્દા રજૂ કરવાને બદલે નકારાત્મક પ્રચાર વધુ કર્યો, જ્યારે નરેન્દ્ર મોદી અને નીતિશ કુમારે ચૂંટણીનાં સમીકરણ બરાબર સમજી વિધાનસભામાં મુશ્કેલ લાગતો વિજય શક્ય બનાવ્યો.

- હીરેન મહેતા

લોકસભાની છેલ્લી ચૂંટણી (વર્ષ ૨૦૨૪)માં ધારણાથી ઘણી ઓછી બેઠકો જીત્યા પછી ભાજપે એનું સાટું વાળતો હોય એમ હરિયાણા, મહારાષ્ટ્ર, દિલ્હી અને હવે બિહાર વિધાનસભામાં જબરું કાઠું કાઢ્યું છે. નીતિશ કુમાર અને ચિરાગ પાસવાનને સાથે રાખી વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ અગાઉ જે બિહારમાં કદી થયું નથી એ-૨૪૩માંથી ૨૦૨ એટલે કે વિધાનસભાની ૮૦ ટકાથી વધુ બેઠકો અંકે કરવાનું કામ કરી દેખાડ્યું છે.

પરિણામ એટલું સૂપડાસાફ છે કે બિહારમાં વિપક્ષી મહાગઠબંધને જેને પોતાનો મુખ્ય પ્રધાન તરીકેનો ચહેરો બનાવ્યો હતો એ તેજસ્વી યાદવ અત્યારે પોતાનું મોઢું દેખાડી શકે એ સ્થિતિમાં નથી અને સ્વયં રાહુલ ગાંધી એક હરફ ઉચ્ચારી શકે એમ નથી. કોંગ્રેસ પ્રણિત વિપક્ષી મોરચાનો રાજકીય તખ્તે ફરી બેઠા થવા માટેનો દારોમદાર બિહારની આ ચૂંટણી પર હતો, પણ એક વધુ તક એના હાથમાંથી સરી ગઈ છે. વિપક્ષી આગેવાનોએ રાબેતા મુજબ મતદાન પ્રક્રિયા (ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન)માં ચેડાં થયાંનો આક્ષેપ કર્યો છે અને ચૂંટણીપંચ પર સીધેસીધું દોષારોપણ કર્યું છે. બેલેટ પેપરને બદલે વોટિંગ મશીનની મદદથી મતદાન હમણાં શરૂ નથી થયું, ૧૯૮૨માં ઈન્દિરા ગાંધી વડા પ્રધાન હતા ત્યારે કેરળની એક પેટા ચૂંટણીમાં મર્યાદિત બૂથ પર પ્રયોગાત્મક ધોરણે એનો ઉપયોગ શરૂ થયો હતો અને ૨૦૦૪માં અટલ બિહારી વાજપેયીની સરકારે આખા દેશમાં એનો ઉપયોગ શરૂ કરાવ્યો એ પછીની લોકસભા ચૂંટણી કોંગ્રેસ જીતી હતી!