EVRENDEKİ EN TUHAF GEZEGENLER

Safir şelaleleri, lav yağmurlari ve ölü yıldızların etrafındaki yörüngeleriyle bu uzak dünyalar gerçekliğin sınırlarını zorluyor.

- DR. GEORGE DRANSFIELD

İnsanlığın en eski bilimi olan astronominin hâlâ bu kadar keyifli bilgiler üretmeye devam etmesi inanılmaz değil mi? Yıldızların hareketlerini yüzyıllardır inceliyoruz ama "Astronomi bitti" diyebileceğin noktanın henüz yanına bile yaklaşamadık. Evren devasa ve bilinmezliklerle dolu bir yer. Teleskop aynalarımız ne kadar büyük ve dedektörlerimiz ne kadar hassas olursa olsun göremeyeceğimiz kadar soluk bir ışık ya da algılayamayacağımız kadar zayıf bir sinyal hep olacaktır. Bu güzel bir şey: Öncelikle astronomların işsiz kalmayacağı anlamına geliyor ama asıl önemlisi, gökyüzünün hâlâ mucizelerle dolu olduğunu gösteriyor.

Gezegenler de o mucizelerden biri. "Gezegen" kelimesi Yunanca "planētēs"ten geliyor, yani "gezgin." Çünkü Güneş Sistemi'ndeki komşularımız, geceleri gökyüzünde geziniyormuş gibi görünüyordu. Ama Güneş Sistemi'nin ötesindeki uzak akrabalarımızı yani ötegezegenleri bulmaya sıra gelince göğe bakmak yetmiyor. Dev teleskoplar, uzun gözlemler ve büyük miktarda bilgisayar gücü gerekiyor. Ama buna kesinlikle değer.

Ötegezegen keşifleri şaha kalkmış durumda. Bu yazının yazıldığı sırada bilinen ötegezegen sayısı 6.000'e yaklaşmıştı ve çoğu yıldızın etrafında henüz keşfedilmemiş ötegezegenler olduğunu düşünüyoruz. Bu kadar fazla keşifle dolu bir alanda bazen gerçekten olağanüstü şeylerle de karşılaşıyoruz. Bunlar bilimkurgunun sınırlarında dolaşan gezegenler, oluşumlarıyla ilgili tüm teorilerimizi sorgulatan gezegenler ve aslında hiç var olmaması gereken gezegenler. İşte onlardan 10 tanesi...

BÜYÜK GEZEGEN TOI-6894 b

Keşfi Haziran 2025'te duyurulan TOI-6894 b, gezegen oluşumuna dair bildiklerimize ciddi şekilde meydan okuyor. Yıldızı minicik bir kırmızı cüce (Güneş'in yaklaşık %20'si büyüklüğünde) olmasına rağmen TOI-6894 b neredeyse Jüpiter kadar büyük.