રામકૃષ્ણ સંગ્રહાલય મંદિર

જ્યાં રામકૃષ્ણ પરમહંસ, મા શારદાદેવી, સ્વામી વિવેકાનંદ અને કેટલાક અંતરંગ શિષ્યોએ ઉપયોગમાં લીધેલી ચીજવસ્તુઓને પૂરી ખેવનાથી સાચવવામાં આવી છે.

- રક્ષા ભટ્ટ

બેલુર મઠના બે માળના convention centreની મુલાકાત પછી બેલુર મઠની જો કોઈ મૂલ્યવાન મુલાકાત હોય તો તે છે રામકૃષ્ણ સંગ્રહાલય મંદિર. બે માળના આ સંગ્રહાલયમાં મા શારદાદેવી, શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને સ્વામી વિવેકાનંદ અને કેટલાક અંતરંગ શિષ્યોએ ઉપયોગમાં લીધેલા artifacts પૂરી ખેવનાથી સચવાયેલા છે.

એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર સાંજે ચારથી છ અને ઑક્ટોબરથી માર્ચ સાંજે સાડા ત્રણથી સાડા પાંચ ખુલ્લું રહેતું આ સંગ્રહાલય સોમવારે અને જાહેર રજાઓના દિવસે બંધ રહે છે.

૧૩ મે, ૧૯૯૪માં બેલુર મઠના જૂના મકાનમાં ખુલ્લું મૂકાયેલું આ સંગ્રહાલય ૨૦૦૧ની સાતમી મેને દિવસે સંગ્રહાલય માટે જ સંચિત નવા મકાનમાં shift થયું અને વધુ exhibitsને ત્યાં પદ્ધતિસર રીતે ગોઠવવામાં આવ્યા. રામકૃષ્ણ દેવ, મા શારદાદેવી અને સ્વામી વિવેકાનંદનાં સ્મરણોને સાચવવા અને તેઓના આદર્શો-ઉપદેશોને અને રામકૃષ્ણ Movementને લોકો સુધી પહોંચાડવા સંરચિત આ સંગ્રહાલયમાં રામકૃષ્ણ પરમહંસ સમયનું જૂનું કલકત્તા પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યું છે અને રામકૃષ્ણ પરમહંસ જ્યાં જન્મ્યા હતા, જ્યાં તેઓનો ઉછેર થયો હતો તે ગ્રામ્ય જીવનને પણ અહીં પ્રદર્શિત કરવામાં આવ્યું છે.

અહીં દીવાલ પર દોરાયેલા મ્યુરલ્સ અને રિલીફ વર્ક દ્વારા વેદકાળથી શરૂ કરીને ભારતનો સાંસ્કૃતિક ઇતિહાસ દર્શાવાયો છે જે અભ્યાસુઓના આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. પૂર્ણ ખીલેલા કમળના conceptથી સંચિત આ સંગ્રહાલયમાં રામકૃષ્ણ movementને પ્રેરણા આપનાર મહાન આત્માઓના જીવન અને કાર્યને પ્રદર્શિત કરાયા છે અને video presentation દ્વારા મુલાકાતીઓને વર્તમાન સમયે વિવિધ દેશોમાં પ્રસરી રહેલી રામકૃષ્ણ Movementની વાત કરતાં આ સંગ્રહાલયમાં મા શારદાદેવીને બંગાળના નાના ગામડાના પરંપરાગત ઘરમાં તો દર્શાવાયા છે, પરંતુ સ્વામી વિવેકાનંદને તેમની પશ્ચિમના દેશોની યાત્રામાં દર્શાવી ભારતના ઉત્તમ કોટીનાં સંગ્રહાલયોમાં સ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું છે. આથી જ કહે છે કે બેલુર મઠનું રામકૃષ્ણ સંગ્રહાલય મંદિર કોઈ sight seeing માત્ર નથી, પરંતુ આપણા આત્માને સ્પર્શતી એવી tour છે જ્યાં રામકૃષ્ણ દેવ, મા શારદાદેવી અને સ્વામી વિવેકાનંદની હાજરી સતત અનુભવાય છે.