આ જૈન આચાર્ય તો વિજ્ઞાની પણ છે!

જૈન દર્શનને વૈજ્ઞાનિક આધાર આપવા ગામડાનો એક છોકરો જૈન સાધુ બન્યો. પછી તો ધર્મ અને વ્યાકરણ ઉપરાંત વિજ્ઞાનની અનેક શાખાના અભ્યાસે તો એ સાધુને જ્ઞાનસમૃદ્ધ બનાવી દીધા.

- 

અમદાવાદના વાસણા વિસ્તારના ઉપાશ્રયમાં ૬૮ વર્ષના જૈન આચાર્ય નંદીઘોષસૂરિજી લાકડાંની પાટ પર બેઠા છે. હાથમાં સિમ્પ્લિફાઈડ સાયન્ટિફિક ઍસ્ટ્રોલૉજી નામનું પુસ્તક છે અને એ કોઈ સાથે અંગ્રેજીમાં વાત કરી રહ્યા છે. એ જોઈને એમનાં દર્શને આવેલું જૈન દંપતી આશ્ચર્યમાં મુકાઈ જાય છે.

જૈનાચાર્યની પ્રવૃત્તિ જાણીને આમ પણ ઘણાને આશ્ચર્ય થાય છે. કારણ એ છે કે એમણે જૈન દર્શન અને વિજ્ઞાનનાં પુસ્તકો લખ્યાં છે. એ ઉપાશ્રયોમાં ધાર્મિક વ્યાખ્યાન તો અનેક સેમિનારમાં ખગોળશાસ્ત્ર, મંત્ર, ઓરામંડલ, વગેરે વિશે પ્રેઝન્ટેશન આપે છે. એ દૃષ્ટિએ નંદીઘોષસૂરિજી પ્રથમ વિજ્ઞાની જૈન આચાર્ય છે.

એમનો જન્મ ૧૯૫૫માં પંચમહાલ જિલ્લાના બાંડીબાર ગામમાં. મૂળ નામ નિર્મલ. જૈન દંપતી વિમળાબહેન અને નગીનદાસ શાહને ચાર સંતાન. સૌથી નાનો નિર્મલ વેજલપુર ગામની શાળામાં એસએસસી સુધી ભણ્યો. એ વખતે ગામમાં આવેલા જૈન મુનિ અભયસાગર ઉપાશ્રયમાં જંબુદ્વીપનો પટ (કાપડ પર સચિત્ર માહિતી) મૂકીને જૈન ભૂગોળ સમજાવતા. એમાં નિર્મલને રસ પડ્યો એટલે અભયસાગરે એની જિજ્ઞાસા સંતોષી.

આ તરફ, ધર્મપ્રેમી વિમળાબહેનની પ્રેરણાથી યુવાન પુત્રી વિદુલા નેમિસૂરિ સમુદાયમાં દીક્ષા લઈને સાધ્વી વિનીતપ્રજ્ઞાશ્રીજી બન્યાં તો નિર્મલે જૈન દર્શનના વૈજ્ઞાનિક સંશોધન માટે બહેનની દીક્ષાનાં આઠ વર્ષ પછી ૧૯૭૪માં સંસાર છોડ્યો. અઢાર વર્ષની વયે નેમિસૂરિ સમુદાયમાં દીક્ષા લઈને એ મુનિ નંદીઘોષવિજય બન્યા.

પછી તો એમણે સંસ્કૃત વ્યાકરણ, પ્રાકૃત વ્યાકરણ, આગમો, ધર્મગ્રંથો તથા ભૌતિકશાસ્ત્ર, જ્યોતિષશાસ્ત્ર, ભૂગોળ, ખગોળનો અભ્યાસ કર્યો. સમયે સમયે અનેક વિજ્ઞાની અને સંશોધકો સાથે પરિચય થયો. એમાંથી એમને લેખનનો શોખ જાગ્યો અને જાણીતા સામયિક નવનીત સમર્પણમાં એમના જૈન કાળચક્ર અને કૉસ્મિક કૅલેન્ડર તથા સજીવ સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ વિશેના લેખ પ્રકાશિત થયા.