પુલઃ પ્રતિષ્ઠાથી પીડા સુધી..

બે કિનારાને જોડવાનું કામ કરતા સેતુ જ્યારે કોઈનું જીવન ટૂંકાવવામાં નિમિત્ત બને ત્યારે એ બાંધનારા લોકોની આવડત શંકાના ઘેરામાં આવે છે. દેશ-દુનિયામાં મોરબીના ઝૂલતા પુલ જેવા અનેક બ્રિજ છે. આવા પુલ દુર્ઘટનાગ્રસ્ત થવાના કિસ્સા પણ બન્યા છે, છતાં પ્રજા અને સરકાર બન્નેની તકલીફ એ છે કે આપણે જૂની ભૂલોમાંથી કંઈ શીખવા માગતા નથી.

- મહેશ શાહ (અમદાવાદ)

આપણે ત્યાં રસ્તા, નદી, નહેર અને આ | રેલવેલાઈન તથા અમુક વખત ખીણા કે પહાડી પર અવનવી ડિઝાઈનના પુલ બન્યા, એમાં આરસીસી, લોખંડ, સ્ટીલ, વગેરે મટીરિયલ્સનો ઉપયોગ થયો. વર્ષો પહેલાં અમુક પુલમાં લાકડાંનો ઉપયોગ થયો હતો. ઈંટ કે પથ્થરના ચણતરની આર્કવાળા પુલ પણ બન્યા હતા.

નદી કે ખીણ પર લોકો પગપાળા ચાલી શકે એ માટે જાડાં મજબૂત દોરડાં કે કૅબલથી પુલ બનાવવામાં આવે, જે સસ્પેન્શન બ્રિજ (ઝૂલતો પુલ) તરીકે ઓળખાય છે. આવા અમુક પુલ પર સાઈકલ જેવાં નાનાં વાહન પણ ચલાવી શકાય. ઘણા દેશોમાં આવા સસ્પેન્શન બ્રિજ બન્યા છે. ભારતમાં હૃષીકેશનો લક્ષ્મણ ઝૂલા તો વિશ્વખ્યાત છે. એ ઉપરાંત, ઉત્તરાખંડ, કેરળમાં પણ કેટલાક સસ્પેન્શન બ્રિજ છે.

રજવાડાંના સમયે અંદાજે ૧૪૩ વર્ષ પહેલાં ગુજરાતના મોરબીમાં મચ્છુ નદી પર લોખંડનાં જાડાં દોરડાં, સળિયા, એન્ગલ, વગેરેથી સસ્પેન્શન બ્રિજ બનાવવામાં આવ્યો હતો, જે ગુજરાતનો એકમાત્ર હયાત ઐતિહાસિક ઝૂલતો પુલ (હૅન્કિંગ બ્રિજ) છે. પુરાતન સમયના એન્જિનિયરિંગનું શ્રેષ્ઠ પ્રતીક અને મોરબીની શાન ગણાય છે આ બ્રિજ.

છ વર્ષ પહેલાં ગુજરાતના પ્રસિદ્ધ યાત્રાધામ દ્વારકામાં ગોમતી નદી પર સાત કરોડના ખર્ચે પેડેસ્ટ્રિયન (અથવા ટૅબલ) સસ્પેન્શન બ્રિજ બનાવવામાં આવ્યો, જેને અર્થસભર નામ અપાયું સુદામા સેતુ. કોન્ક્રિટ અને સ્ટીલથી બનાવેલો ૧૬૬ મીટર લાંબો અને ૪.૨ મીટર પહોળો સુદામા સેતુ જૂન, ૨૦૧૬માં ગુજરાતનાં તત્કાલીન મુખ્ય મંત્રી આનંદીબહેન પટેલે ખુલ્લો મૂક્યો હતો.

જાણવા મળ્યા મુજબ, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના વતન અને ઐતિહાસિક નગરી વડનગરમાં શર્મિષ્ઠા તળાવ પર પણ ઝૂલતો પુલ બનાવવાની વિચારણા છે.

ગુજરાતમાં સુરત અને અમદાવાદમાં સૌથી વધુ બ્રિજ બન્યા છે. અમદાવાદના રાજકમલ બિલ્ડર્સ ઍન્ડ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરે ગુજરાત અને અન્ય રાજ્યોમાં એકસો જેટલા બ્રિજ બનાવ્યા છે. રાજકમના વડા મફતભાઈ પટેલે થોડાં વર્ષ પહેલાં ભાવનગરની ખાડી પર ગુજરાતનો પ્રથમ અને દેશનો પાંચમો કૅબલ બ્રિજ તૈયાર કર્યો છે. યાતાયાત માટે ચાલીસેક કરોડ રૂપિયાના ખર્ચે બનાવેલો આ બ્રિજ અંદાજે ૧૮૦ મીટર લાંબો અને ૭૫ મીટર પહોળો છે. બ્રિજની ડિઝાઈન ફ્રાન્સની જાણીતી કંપની ફેસિનેટે તૈયાર કરી હતી.