Hindistan'ın Chandrayaan-3 iniş aracı 23 Ağustos 2023'te Ay'ın Güney Kutbu'ndan 600 km uzağa iniş yaptı. Chandrayaan-3, 14 günden kısa bir süre içinde bilim insanlarına değerli veriler gönderdi ve Hindistan Uzay Araştırma Kurumu dabuilksonuçları dünyayla paylaştı.
Chandrayaan-3'ün Pragyan adlı (Sanskritçede "bilgelik" anlamına geliyor) keşif aracından elde edilen veriler; Ay toprağının demir, titanyum, alüminyum ve kalsiyum gibi beklenen elementleri içerdiğini gösterirken beklenmedik bir elementi de ortaya koydu:Kükürt. Ay topraklarında kükürt bulunduğu biliniyordu ama çok düşük bir konsantrasyonda olduğunu sanılıyordu. Yeni ölçümlere bakılırsa beklenenden daha yüksek bir kükürt konsantrasyonusöz konusu olabilir.
Pragyan'da toprağın element bileşimini analiz eden iki cihaz var: Bir alfa parçacığı X ışını spektrometresi ve bir de lazer darbeli parçalanma spektrometresi (LIBS). Bu cihazlanın ikisi de iniş alanının yakınındaki toprakta kükürt tespit etti. Ay'ın kutuplarınayakıntopraklardaki kükürt, astronotların gelecekte orada kalıcı olmasının anahtarı olabilir.
AY'IN JEOLOJİSİ
Ayyüzeyindeiki temelkayaçeşidivar:Koyu renkli volkanik kayalar ve daha parlak dağlık kayalar. Ay'a çıplak gözle bakıldığında görülebilen "insan suratı" şeklini de bu iki yapısal farktan dolay ortaya çıkan kontrast oluşturuyor.
Dünya'daki laboratuvarlarda Ay'ın kaya ve toprak bileşimlerini ölçen bilim insanları, karanlık volkanik düzlüklerden gelen materyallerin daha aydınlık dağlık bölgelerden gelen materyallerden daha fazla kükürt içerdiğini buldu.
This story is from the Ocak 2024 edition of Popular Science - Türkiye.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the Ocak 2024 edition of Popular Science - Türkiye.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
YAPAY ZEKA GERÇEK BİR SAVAŞTA İNSANLARI YENEBİLİR Mİ?
Geçtiğimiz yılın önemli bilim kurgu filmlerinden Yaratıcı (The Creator), G insanlığın yapay zekâ ile savaş hâlinde olduğu bir gelecek hayal ediyor. Bilimkurgu için yeni bir fikir sayılmaz ama bu filmin temel farkı -ömeğin Terminatör'ün aksine-bu olasılığı kurgudan ziyade bilim gibi görmeye başladığımız bir zamanda ortaya çıkması.
GELECEGIN ÇİFTLİĞİ
Hava kilitli ağır kapıdan geçip de dünyanın en gelişmiş kapalı dikey çiftliğine adım attığınızda ilk dikkatinizi çeken şey gürültü oluyor. Burası çok gürültülü! Makinelerin vızıltıları devasa hava sirkülasyon sisteminin gürültüsüne karışıyor.
DERİNDEN GELEN GÜRÜLTÜ
Dünyayı sarsan sismik olaylar, tektonik levhalar arasındaki fay hatlarından uzakta da meydana gelebiliyor. Bunların ne zaman ya da nerede olacağını tahmin etmenin kolay bir yolu yok.
DÜNYA'DA AY'I TAKLİT ETMEK
Ay'a iniş ve keşif araçları göndermenin maliyeti o kadar yüksek ki oraya vardıklarında çalışmamalarını hiç kimse göze alamaz. Ancak Ay arazisi Dünya'daki hiçbir yere benzemiyor. Öyleyse Ay'a gidecek ekipmanlar nasıl ve nerede test ediliyor?
SAMANYOULU NEDEN BOYLE CARIP?X
Bu sorunun cevabı, evrenin en büyük gizemlerini çözmemizi sağlayabilir.
TESLA Bilim dünyasına yıldırım gibi düşen dâhi
Tesla markalı otomobilleri veya Tesla bobinini duymuş olabilirsiniz ama 19. yüzyılın sonlarında yaşamış mucit Nikola Tesla hakkında ne biliyorsunuz? Tesla çoğunlukla ampulün mucidi Amerikalı Thomas Edison’a karşı verdiği destansı mücadeleyle hatırlanır.
ANTİMADDE NEREYE DOĞRU DÜŞÜYOR?
CERN'de ALPHA-g deneyi üzerinde çalışan fizikçiler, serbest düşen antimadde atomlarının ilk doğrudan gözlemini yaptı. Fizikçilerin vardığı sonuca göre antimadde yukarı doğru düşmüyor”, Dünya'nın yer çekimine normal maddeyle aynı şekilde tepki veriyor.
YABAN ARILARI SANDIĞIMIZDAN DAHA ZEKİ VE EKOLOJİK AÇIDAN OLDUKÇA ÖNEMLİ
Yaban arısı denince aklımıza genellikle Avrupa eşek arısı (Vespula vulgaris-sağ üstte) gelir. Siyah-sanı çizgili, öfkeli görünen bu eşek arısı; saldırganlığı, arka arkaya sokması ve insanlığa pek fayda sağlamamasıyla bilinir.
BÜYÜK BALIKLAR KÜÇÜLÜYOR, YERLERİNİ KÜÇÜK BALIKLAR ALIYOR
Organizmalar, türlerin yerlerine başka türlerin gelmesi ve tür içindeki değişiklikler yoluyla küçülüyor.
YA BİLGİNİN KÜTLESİ VARSA?
Yeni bir fizik yasası, simülasyonda yaşadığımız fikrini destekleyebilir mi?
