સરકારી હૉસ્પિટલના બેડ પર ટૂંટિયું વાળીને પડેલો એક લાચાર પુરુષ. કાખમાં બે મહિનાનું બાળક અને હાથમાં પતિ માટે જમવાનું લઈને આમથી તેમ આંટા મારતી લાચાર મહિલા. રોજમદારી છોડીને દીકરા પાસે વલોપાત કરતી વૃદ્ધા અને.. આ બધું નિઃસહાય બનીને જોયા કરતી સાત વર્ષની કન્યા. એને ભણવું છે, પરંતુ કોણ ભણાવે? ભણાવવાની વાત તો બાજુએ, એને રાખવાય કોઈ તૈયાર નથી.
આવું નિરાશાજનક દશ્ય મનહરબા વાઘેલા જુએ છે ને એ મનમાં ગાંઠ વાળે છેઃ આવાં બાળકોનો હું સથવારો બનીશ.. અને ખરેખર આ મહિલાએ પોતાનું જીવન એવાં બાળકોને સમર્પિત કર્યું છે, જેમનાં માતા-પિતા ન હોય અથવા બેમાંથી એક જ હોય અથવા બન્ને હોય, પરંતુ બેમાંથી એકને ગંભીર બીમારી હોય. આવાં બાળકોને મનહરબા શોધીને પોતાને ત્યાં રાખે છે. ભણાવી-ગણાવી એમને પગભર બનાવે છે.
ગાંધીનગર જિલ્લાના દોલારાણા વાસણા ગામમાં બે ભાઈ અને ત્રણ બહેનોમાં સૌથી નાનાં મનહરબા. પિતા ફતેસિંહ રાઠોડ પોલીસકર્મી. માતા કેસરબાને અક્ષરજ્ઞાન નહીં, પણ એ સતત એ વાતનું ધ્યાન રાખે કે સંતાનો નિયમિત શાળાએ જાય, ખૂબ ભણે.
જે સમયે રજપૂતસમાજમાં બાળવિવાહ થતા, પુત્રવધૂ સતત ઘૂંઘટમાં રહેતી એ સમયે મનહરબા અભ્યાસ કરતાં. દીકરીઓને ગામબહારની શાળામાં જવાની અનુમતિ નહોતી ત્યારે મનહરબા હૉસ્ટેલમાં રહી ભણીને પગભર થવાનાં સપનાં જોતાં, પરંતુ કરમની કઠણાઈ કે મનહરબા દસમા ધોરણમાં હતાં ત્યારે પિતાનું અવસાન થયું. ભણી-ગણીને આર્મીમાં જોડાઈ, પિતાની જેમ દેશસેવા કરવાનું સપનું માત્ર સપનું જ બની રહ્યું. પિતાની ઓચિંતી વિદાયે મનહરબાને અંદરથી તોડી નાખ્યાં, છતાં ભણવું તો છે જ એવા નિર્ધાર સાથે એમણે એસએસસી પાસ કર્યું. હવે આગળ અભ્યાસ કેવી રીતે કરવો? ભણવાનો ખર્ચ ભાઈ-બહેન પર કેવી રીતે નાખવો? એવાં મનોમંથનમાં અટવાયેલાં મનહરબા પોતાના ગુરુ ભગવાનશ્રી પાસે ગયાં. ગુરુએ આશીર્વાદ રૂપે એક પરબીડિયું આપ્યું.
એક બાળકી તો સચવાઈ ગઈ, પણ.. બસ, એમાંથી વિચાર આવ્યો ને બચ્ચાંવને અભ્યાસ કરાવવાનું આદર્યું.
This story is from the October 02, 2023 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber ? Sign In
This story is from the October 02, 2023 edition of Chitralekha Gujarati.
Start your 7-day Magzter GOLD free trial to access thousands of curated premium stories, and 8,500+ magazines and newspapers.
Already a subscriber? Sign In
નયા હિંદુસ્તાન... નયા સિનેમા!
દેશમાં ચૂંટણીનો માહોલ જામ્યો છે ત્યારે એક નજર ઈલેક્શન્સ પહેલાં આવેલી અને હવે આવનારી કેટલીક પોલિટિકલ ફિલ્મો પર.
સ્રી નેતૃત્વમાં પાછળ પડે છે, કારણ કે..
સંસદમાં મહિલા અનામતની વાત થાય છે, પણ ચૂંટણીમાં પૂરતું પ્રતિનિધિત્વ કેમ મળતું નથી?
સ્તનપાનઃ આ આવડત રામત્કારિક રીતે પ્રક્ટ ન થાય તો?
માતા અને બાળક વચ્ચે ભાવનાત્મક સંબંધ બાંધી આપે છે બ્રેસ્ટ ફીડિંગ.
હું અમદાવાદની રિક્ષાવાળી...
પરિવારની મરજી વિરુદ્ધ પ્રેમલગ્ન કરનારી અમદાવાદી યુવતી પતિનો સ્નેહ-સથવારો છૂટ્યા પછી એના પગલે ચાલવા માટે રિક્ષાચાલક બની. એની આ સંઘર્ષભરી સફર બીજી મહિલાઓને પણ નવી દિશા સૂચવે એવી છે.
વિકાસયાત્રા સામે કપરાં ચઢાણ બનતા વૈશ્વિક પડકાર
૨૦૧૪ પછીના દાયકામાં મોદી સરકારે આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય મોરચે ઘણી સફળતા પ્રાપ્ત કરી, હવે ચૂંટણી બાદ મોદી સરકાર જ પાછી સત્તા પર આવવાની આશા-વિશ્વાસ ભલે ઊંચાં રહ્યાં, પણ આપણી પ્રગતિમાં અંતરાય આવવાના જ છે.
ડી. ગુકેશઃ વિશ્વ શતરંજનો નવો સિતારો
ચેસની રમતના વર્લ્ડ ચૅમ્પિયનને પડકાર આપે એવા ખેલાડીને શોધવા માટે થતી સ્પર્ધાના ભારતીય વિજેતાને ઓળખી લો.
સુરતઃ ચૂંટણી ભલે ન થાય, પ્રચારસામગ્રી તો અમારી જ!
લોકસભા ઈલેક્શન સુરતની કાપડબજારને કરાવશે કરોડોનો વકરો.
અમારે ગામને સ્માર્ટ નહીં, નંદનવન બનાવવાં છે!
સમસ્ત મહાજનના ગિરીશભાઈનો સંકલ્પ... પ્રાચીન ભારતમાંનાં ગામો સ્વાવલંબી અને તંદુરસ્ત હતાં અને એ મંત્રના આધારે ગુજરાતનાં ત્રણ ગામોનો મોડેલ ગામ તરીકે વિકાસ કરાયો છે. ત્યાંનો ગાંડો બાવળ સાફ કરાયો છે, જળાશયોમાંથી કાંપ કાઢી એને ઊંડાં કરાયાં છે, નવાં ગોચર ઊભાં કરાયાં છે અને હા, ચાર હજાર દેશી વૃક્ષોનું રોપણ પણ કરાયું છે. આનાં પરિણામ એકદમ સકારાત્મક જોવા મળી રહ્યાં છે.
મને માફ કરો...આઈ ઍમ સૉરી...
જાણતાં-અજાણતાં થયેલા મન દુભાવનારા વાણી-વ્યવહાર માટે માફી માગી લેવાની અને આપવાની પરંપરા હજીય જીવંત છે. બીજી બાજુ, અમુક લોકો સ્વાર્થી હેતુસર કે પ્રતિપક્ષને અપમાનિત કરાવવા માફી મગાવવાની જીદ લે છે. આવો, જાણીએ માફીનામાની રસપ્રદ વાતો.
તકલીફને તકમાં બદલીને કર્યો છે પ્રમહાર
આઝાદીનાં આરંભનાં વર્ષોમાં ભારતીયોએ અનેક ફૂલગુલાબી સપનાં જોયાં. કમનસીબે એ વખતે આપણો પનો ટૂંકો પડ્યો. હવે જો કે લોકોને ફરી આશા બંધાઈ છે. એક નવી ઉમ્મીદ સાથે નવી સવાર પડી છે.