અવકાશવિજ્ઞાન ક્ષેત્રે આપણને કલ્પના આ નામ સાંભળવા મળે એટલે સૌપ્રથમ તો કલ્પના ચાવલાનું જ નામ મગજમાં આવે. અઢી દાયકા અગાઉ અવકાશમાં જનારાં ભારતીય મૂળનાં પ્રથમ અમેરિકન મહિલા તરીકે કલ્પના ચાવલાએ દેશનું નામ પણ રોશન કર્યું હતું.
અત્યારે જો કે આ જ નામનાં ઔર એક મહિલા ચર્ચામાં છે. હમણાં ચંદ્ર સુધી પહોંચેલા આપણા ચંદ્રયાન-૩ મિશનની સફળતામાં ઈસરોના અનેક વિજ્ઞાની સાથે કલ્પના નામનાં એક મહિલા પણ સામેલ છે. એમનું પૂરું નામ છે: કલ્પના કલાહસ્તી.
ભારતની અવકાશવજ્ઞાન સંશોધન સંસ્થા (ઈસરો) સાથે બે દાયકાથી સંકળાયેલાં કલ્પના કલાહસ્તીએ ચંદ્રયાન-૩ અગાઉ ચંદ્રયાન-૨ અને મંગળયાન જેવાં ભારતનાં અતિ મહત્ત્વાકાંક્ષી સ્પેસ મિશનમાં ખૂબ મહત્ત્વનો ભાગ ભજવ્યો છે. ભારતે હમણાં જેની મદદથી ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર તિરંગો લહેરાવ્યો એ ચંદ્રયાન-૩ મિશનમાં તો કલ્પના કલાહસ્તીએ ડેપ્યુટી પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર તરીકે જવાબદારી નિભાવી છે. એ કારણે ચંદ્રયાન-૩ની સફળતાનું ઘણું શ્રેય કલ્પના કલાહસ્તીને જાય છે.
ચંદ્રયાન-૩ના પ્રોજેક્ટને લગતા મોટા ભાગના નિર્ણય કલ્પનાએ જ લેવાના હતા. ચાર વર્ષ અગાઉ ચંદ્રયાન-૨ ચાંદામામાની સપાટી પર ઊતરવામાં નિષ્ફળ નીવડ્યું એની હતાશામાં ડૂબેલા વિજ્ઞાનીઓને ફરી માનસિક રીતે સજ્જ કરવા ટીમ લીડર તરીકે કલ્પના કલાહસ્તીએ ભારે જહેમત લેવી પડી.
અધૂરામાં પૂરું, ચંદ્રયાન-૩ની તૈયારી ચાલતી હતી ત્યારે કોરોના વાઈરસનો ઉપદ્રવ ફેલાયો હતો. એ ગાળામાં પણ કલ્પનાજીએ નજીવા સ્ટાફની હાજરી વચ્ચે પ્રોજેક્ટનું કામ ચાલુ રાખ્યું. ચંદ્રયાન-૨ અને ચંદ્રયાન-૩માં અમુક ઉપકરણ રશિયા આપવાનું હતું, એ કોઈક કારણસર શક્ય ન બન્યું તો ઈસરોના વિજ્ઞાનીઓએ એ કામ પણ ઉપાડી લીધું અને એમાંય પડદા પાછળ કલ્પના કલાહસ્તીએ ચાવીરૂપ ભૂમિકા ભજવી. આ પ્રોજેક્ટની દરેક માહિતીનું બારીકાઈપૂર્વક નિરીક્ષણ કરી પોતાના અતૂટ સમર્પણથી પ્રોજેક્ટ સામેના તમામ પડકારનો સામનો કરી એ ચંદ્રયાન-૩ની સફળતા સુનિશ્ચિત કરીને જ જંપ્યાં.
Esta historia es de la edición September 18, 2023 de Chitralekha Gujarati.
Comience su prueba gratuita de Magzter GOLD de 7 días para acceder a miles de historias premium seleccionadas y a más de 8500 revistas y periódicos.
Ya eres suscriptor ? Conectar
Esta historia es de la edición September 18, 2023 de Chitralekha Gujarati.
Comience su prueba gratuita de Magzter GOLD de 7 días para acceder a miles de historias premium seleccionadas y a más de 8500 revistas y periódicos.
Ya eres suscriptor? Conectar
ધીરુ દાદા નહીં, ધીરુ મિસ્ત્રી નામ છે મારું!
બીજાં બાળકોને જોઈ એ ટેબલ ટેનિસ રમતાં શીખ્યા અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે મેડલ મેળવ્યો. પછી એમણે કથક નૃત્યમાં મહારત મેળવી. સારી નોકરી મેળવવા થોડી મોટી ઉંમરે ડિગ્રી લીધી, પણ તકદીર એમને ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મ બનાવવા તરફ લઈ ગયું. જમાનાથી આગળ રહી એમણે એવી કેટલીક યાદગાર શૉર્ટ ફિલ્મ્સ બનાવી અને એ પછી ફિલ્મજગતને રામ રામ કરી એમણે સમાજસેવામાં ઝંપલાવ્યું. આજે, આયુષ્યના નવમા દાયકામાં પણ ઉત્સાહભેર એ જીવન માણી રહ્યા છે.
છત્રીસ વર્ષનો અનોખો ગાઢ સંબંધ...
દર વર્ષે નિયમિત યોજાતી ‘સાહચર્ય’ શિબિર એ કળા-સાહિત્યની એક એવી નિકટતા છે, જેનો ગર્વ દરેક ગુજરાતી ભાવકે લેવો જોઈએ.
કચ્છની એકમાત્ર રાજાશાહી રખાલનું રખોપું થશે?
જૈવ વિવિધતા અને પ્રાકૃતિક સૌંદર્યની દૃષ્ટિએ વિલક્ષણ કહી શકાય એવું કચ્છનું સાડા બાર હજાર એકરમાં ફેલાયેલું ચાડવા રખાલ જંગલ ભૂતપૂર્વ રાજવી અને સરકાર વચ્ચે વર્ષોથી અદાલતી જંગનું કારણ બન્યું છે, જેનો હજી નિવેડો આવ્યો નથી. બન્ને પક્ષ અને પ્રજાને પણ સંતોષ થાય એવો ઉકેલ કચ્છમાં પર્યટન વિકાસનો વધુ એક વિકલ્પ ઊભો કરી શકે એમ છે.
સહસ્થિતિ એ પ્રેમની પૂર્વશરત નથી, પ્રેમની ઉપલબ્ધિ છે...
માનવીય સંબંધો ગતિશીલ હોય છે, અચળ નહીં. સંબંધો જો સમયની સાથે વિકાસ ન કરે તો એ કટાઈ જાય છે. લગ્ન સામે ખતરો લિવ-ઈનનો નથી. એની અસલી મુશ્કેલી આધુનિક સમયની જરૂરત, દબાવ અને પડકારોને પહોંચી વળવા ની ક્ષમતાનો અભાવ છે.
યુદ્ધ ઈઝરાયલ-હમસ વચ્ચે... ધડાકા અમેરિકામાં!
ગાઝા પટ્ટી પરના ઈઝરાયલી આક્રમણનો મામલો હવે એના પ્રખર ટેકેદાર અમેરિકાને દઝાડી રહ્યો છે. અમેરિકાની અનેક વિદ્યાપીઠમાં અત્યારે આ વિગ્રહના વિરુદ્ધમાં આંદોલન ચાલી રહ્યાં છે.
જસ્ટ એક મિનિટ..
સમજદારી અને પ્રતિભા જેવા ફાનસની આપણને અણમોલ ભેટ આપવામાં આવી છે.
અપેક્ષા ને ઉપેક્ષા વચ્ચેની કેડી
કાશ, હું એ વાત સમજાવી શકું, કેટલું ચાહું છું ને ચાહી શકું. અંજના ગોસ્વામી ‘અંજુમ’
નયા હિંદુસ્તાન... નયા સિનેમા!
દેશમાં ચૂંટણીનો માહોલ જામ્યો છે ત્યારે એક નજર ઈલેક્શન્સ પહેલાં આવેલી અને હવે આવનારી કેટલીક પોલિટિકલ ફિલ્મો પર.
સ્રી નેતૃત્વમાં પાછળ પડે છે, કારણ કે..
સંસદમાં મહિલા અનામતની વાત થાય છે, પણ ચૂંટણીમાં પૂરતું પ્રતિનિધિત્વ કેમ મળતું નથી?
સ્તનપાનઃ આ આવડત રામત્કારિક રીતે પ્રક્ટ ન થાય તો?
માતા અને બાળક વચ્ચે ભાવનાત્મક સંબંધ બાંધી આપે છે બ્રેસ્ટ ફીડિંગ.