એ સમજે છે મૂક-બધિર બાળકોની મૌન વ્યથા

દિવ્યાંગોના શિક્ષક તરીકે માત્ર ક્લાસરૂમ જ નહીં, પરંતુ એ બાળકોના વાલીઓ અને એમના પરિવાર સુધી આ વિશિષ્ટ શિક્ષિકાની હૂંફ અને સંવેદના પહોંચી છે.

- જયેશ દવે

મૂક-બધિર, દિવ્યાંગ બાળકોના શિક્ષક તરીકે સાઈન લૅન્ગ્વેજ શીખવાનો અમારો વર્ગ ચાલતો હતો. પ્રોજેક્ટર દ્વારા સ્ક્રીન પર સાઈન લેંગ્વેજ શીખવવામાં આવતી હતી અને સાથે ઑડિયો દ્વારા પણ એ સંજ્ઞા સ્પષ્ટ કરવામાં આવતી હતી. જો કે દશ્યોની સાથે કશું લખાણ આવતું નહોતું એટલે મુશ્કેલી થતી હતી. તમારી નજર તો સ્ક્રીન પર હોય, પરંતુ સાંભળવામાં બેધ્યાન થયા તો કશું જ સમજાય નહીં. આ વ્યથા મેં અનુભવી ત્યારે થયું કે હું તો સાંભળી–બોલી શકું છું, પણ મૂક-બધિર બાળકોનું શું? એ તો સાંભળી શકતાં નથી એટલે એમના માટે માત્ર સંજ્ઞા જ મહત્ત્વની હોય છે. આ સંજ્ઞા વધુ સ્પષ્ટ કરતું લખાણ પણ મૂક-બધિર બાળકોને મળી જાય તો? આ વ્યથાથી નીપજેલી સંવેદના મારા શિક્ષણ અને મૂક-બધિર બાળકો અને એમના વાલીઓ સાથેના વ્યવહારમાં કેન્દ્ર બની ગઈ...’

દેશમાં લાખો મૂક-બધિર બાળકો છે અને એમને તાલીમ આપનારા સેંકડો શિક્ષકો પણ દેશમાં છે. જો કે ભાવનગરનાં ડૉ. કવિતા શાહ એ બધામાં કંઈક વિશેષ છે. એનું  કારણ એ કે એમને આ દિવ્યાંગ બાળકોની વ્યથા તો સતત સંભળાય છે જ, સાથે વાલીઓની અબોલ પીડા પણ એમને કાને પડે છે. કવિતા શાહે મૂક-બધિર બાળકો માટે ઘણું કામ કર્યું છે તો સાથે વાલીઓ માટે પણ માર્ગદર્શક તરીકે અલગ કેડી કંડારી છે. વીસ કરતાં વધુ વર્ષથી એ ભાવનગર શહેરની કે.એલ. શાહ બહેરા મૂંગા શાળા સાથે સંકળાયેલાં છે.

ડૉ. કવિતા શાહ પ્રિયદર્શિનીને કહે છેઃ ‘અંધત્વ, મંદબુદ્ધિ કે હલનચલનની ખામીની વિકલાંગતા જેવી ખામી નજરે ચડે એવી હોય છે, જ્યારે મૂક-બધિરતા કે શ્રવણમંદતા એવી ખામી છે કે જે દેખાતી નથી, પરંતુ કદાચ સૌથી વધુ પીડાજનક છે. આવું બાળક બધું જ જુએ છે, પરંતુ સાંભળી નથી શકતું અને એટલે કશું બોલી પણ શકતું નથી. એક નાનું બાળક કશુંક કહેવા માગતું હોય અને એને શબ્દમાં વ્યક્ત ન કરી શકતું હોય એવી સ્થિતિ આ દિવ્યાંગોની હોય છે